Mozambik leży w południowo-wschodniej Afryce. Zajmuje powierzchnię ponad 786 tys. km kw., jego ludność wynosi ok. 33,8 mln i rośnie w tempie 2,8-3 proc. rocznie (Worldometers, prognoza 2023). W miastach żyje ok. 40 proc. populacji. W stolicy, Maputo, mieszka prawie 1,2 mln osób.
Kraj ten rozwija się w dość szybkim tempie, w ostatnich dwóch dekadach produkt krajowy brutto (PKB) rósł rocznie nawet o 6-9 procent. Mozambik pozostaje jednak jednym z najbiedniejszych krajów świata. PKB na osobę wynosił w 2017 roku 539 dolarów amerykańskich (Worldometers).
Charakterystyka rolnictwa
W rolnictwie zatrudnionych jest ok. 80 proc. aktywnej zawodowo populacji – nie przekłada się to jednak na adekwatny udział rolnictwa w gospodarce Mozambiku. Sektor wytwarza zaledwie 20 proc. PKB.
Za większość produkcji rolnej odpowiadają rodzinne gospodarstwa rolne, które głównie uprawiają kukurydzę i maniok. Ciekawostką może być fakt, że Mozambik do 1997 roku był samowystarczalny w kontekście produkcji kukurydzy.
Do dzisiaj wykorzystywane są, Założone jeszcze w epoce kolonialnej, plantacje cukru, herbaty – już w ramach prywatnych bądź państwowych gospodarstw lub spółdzielni.
Lata 70. i 80. oznaczały dla Mozambiku spadek produkcji rolnej. Dopiero lata 90. przyniosła ożywienie w tym sektorze – przyczyniła się do tego większa stabilność społeczna i polityczna oraz liberalizacja samej gospodarki, w wyniku której podzielono między innymi duże, państwowe gospodarstwa rolne na mniejsze. Nie bez znaczenia były też sprzyjające warunki klimatyczne w tamtym okresie.
Klimat jednak nie zawsze jest sprzymierzeńcem tutejszych rolników, klęski żywiołowe są zmorą niektórych rejonów kraju. Powodzie w 2000 roku w środkowej i południowej części kraju znacząco zakłóciły lokalną produkcję rolną, przyczyniły się także do zniszczenia infrastruktury na tych terenach.
W przeszłości znaczną rolę odgrywała produkcja wołowiny i wieprzowiny. Należy jednak zaznaczyć, że na niektórych obszarach kraju hodowla zwierząt jest znacznie ograniczona z uwagi na występowanie muchy tse-tse i kleszczy, które roznoszą „gorączkę wschodniego wybrzeża”.
Ważniejsza dla Mozambiku jest obecnie hodowla drobiu. Wartym odnotowania jest fakt, że Mozambik zajmuje drugie miejsce na świecie pod względem liczby hodowanych gęsi (FAO, 2021).
Od lat 70. szybko rozwija się rybołówstwo – Mozambik ma z czego korzystać. Okoliczne wody bogate są w tuńczyki, homary, makrele, sardynki, krewetki
Mozambik w światowych rankingach
Mozambik zajmuje czołowe miejsca na świecie w zakresie produkcji następujących produktów rolnych (dane FAO, 2021 r.):
- nasiona rącznika pospolitego (dawniej rycynus) – 2 miejsce (za Indiami),
- kenaf (ketmia konopiowata) i pozostałe włókna tekstylne łykowe, surowe lub roszone – 8 miejsce,
- orzechy nerkowca (w łupinie) – 9 miejsce,
- nieprzetworzony tytoń – 10 miejsce.
W zakresie zwierząt Mozambik, jak już wspomniano, zajmuje 2 miejsce na świecie pod względem liczby hodowanych gęsi – wyprzedzają go tylko Chiny.
Wybrane dane – 2021 rok, FAO
Uprawy – zbiory w tysiącach ton
| kasawa | 5 597,99 |
| trzcina cukrowa | 2 986,79 |
| kukurydza | 2 100 |
| banany | 797,63 |
| pomidory | 588,57 |
| bataty | 478,17 |
| fasola sucha | 387,97 |
| ziemniaki | 326,6 |
| kokosy (w łupinie) | 246,3 |
Zwierzęta – liczba w milionach sztuk
| kozy | 3,86 |
| bydło | 2,22 |
| świnie | 1,682 |
| owce | 0,23 |
| kurczaki | 20,98 |
| gęsi | 16,33 |
| kaczki | 2,56 |
Źródła: britannica.com, encyklopedia.pwn.pl, Worldometeres, FAO
Obraz: Gordon Johnson/Pixabay, David Mark/Pixabay