Czosnek zimowy i czosnek wiosenny – nawożenie i ochrona

Właściwy i odpowiednio podany nawóz pod czosnek oraz odpowiednia ochrona mają decydujący wpływ na jego plonowanie. W poniższym artykule m.in. o tym, jak nawozić czosnek zimowy, a jak wiosenny. Jak zwalczać w uprawie czosnku niszczyka zjadliwego, zgniliznę twardzikową lub śmietkę cebulankę? Warto przeczytać i skorzystać z praktycznych wskazówek!

Jaki nawóz pod czosnek zimowy, a jaki pod wiosenny?

Uprawa czosnku przyniesie obfity plon, o ile będzie prowadzona na zasobnych, próchniczych glebach [4]. Na innych stanowiskach powinno się używać nawozów.

Jako naturalny nawóz pod czosnek sprawdza się obornik, przy czym powinien być on podany rok lub 2 lata przed sadzeniem [4] [2]. W przypadku czosnku zimowego obornik podaje się pod przedplon, dla czosnku wiosennego stosuje się przyoranie wczesną jesienią [2]. Zamiast obornika z powodzeniem można użyć nawozów zielonych albo kompostu [2].

Jeżeli chodzi o nawozy mineralne z makroelementami, z zasady potas i fosfor podaje się na miesiąc przed rozpoczęciem sadzenia [7] [8]. Podanie azotu wygląda inaczej dla czosnku zimowego niż dla czosnku wiosennego. Azotowy nawóz pod czosnek zimowy podaje się wczesną wiosną, tuż po etapie wschodów rośliny, zaś jego drugą dawkę po ok. miesiącu [8]. Czosnek wiosenny nawozi się azotem przed sadzeniem, a drugi raz po wschodach rośliny [8].

Ze względu na słabo rozwinięty system korzeniowy czosnek warto dodatkowo dokarmiać dolistnie nawozami z wapniem, magnezem i borem [8]. Podany w ten sposób nawóz nie jest wymywany tak jak ten doglebowy i szybciej przynosi efekty [1]. Stosuje się go zazwyczaj w kilku rzutach, co 7-10 dni, począwszy od fazy 4-5 liścia. Co ważne, dolistny nawóz należy podawać, o ile temperatura jest niższa niż 25°C [1].

Główni wrogowie uprawy czosnku

Samo nawożenie to za mało, aby uzyskać wysoki plon. Trzeba też zadbać o właściwą ochronę, przy czym w uprawie czosnku zimowego i wiosennego szczególnie niebezpieczne są [3]:

chwasty;
niszczyk zjadliwy;
zgnilizna twardzikowa;
śmietka cebulanka i błotniszka czosnkówka.

Wiosenne zachwaszczenie – zabójcze dla uprawy czosnku

Zarówno czosnek zimowy, jak i czosnek wiosenny jest wysoce wrażliwy na wiosenne zachwaszczenie [4]. Dla przykładu: w przypadku czosnku zimowego zachwaszczenie trwające przez 30 dni pozimowej wegetacji skutkuje obniżeniem plonu o 30%, a trwające przez 50 dni – nawet o 80% [5]. Z tego względu konieczne jest stosowanie w uprawie czosnku herbicydów dopuszczonych do stosowania w corocznie aktualizowanym „Programie ochrony roślin”. Ich wykaz można znaleźć na stronie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Niszczyk zjadliwy – zwalczanie śmiertelnego wroga czosnku

Najgroźniejszym szkodnikiem czosnku jest nicień – niszczyk zjadliwy [6]. Wynika to z faktu, że na etapie wystąpienia jego objawów już nic nie można zrobić, a straty plonu sięgają nawet 100% [3]. Dodatkowym minusem jest fakt, że na polach zarażonych przez niszczyka zjadliwego uprawa czosnku nie powinna być prowadzona przez 4-5 lat [6].

Ochrona przed niszczykiem polega właściwie jedynie na profilaktyce, w której podstawowe znaczenie ma ograniczanie namnażania się niszczyka zjadliwego w glebie, stosowanie zdrowych sadzeniaków oraz czystych narzędzi [6] [3]. W praktyce sprawdza się też odpowiednie zmianowanie oraz wymieszanie z glebą biologicznego preparatu zwalczającego niszczyka zjadliwego jeszcze przed etapem sadzenia czosnku [3].

Zgnilizna twardzikowa – objawy, profilaktyka i zwalczanie

Wśród grzybowych chorób czosnku najwięcej strat może przynieść zgnilizna twardzikowa (biała zgnilizna), którą wywołują grzyby z rodzaju Sclerotium cepivorum [6]. Objawy pojawiają się na etapie pierwszych liści, które żółkną i więdną, a następnie w fazie tworzenia cebuli, kiedy to przy piętce pojawia się puszysta, biała grzybnia [6].

Zwalczanie zgnilizny twardzikowej polega na profilaktyce w postaci płodozmianu i używania zdrowych sadzeniaków oraz na stosowaniu środków ochrony roślin wpisanych na dany rok do „Programu ochrony roślin” [6][9].

Śmietka cebulanka i błotniszka czosnkówka – oporne muchówki

Jeżeli chodzi o owady, to najgroźniejsze dla czosnku są dwie muchówki: śmietka cebulanka i błotniszka czosnkówka [3]. W obydwu przypadkach straty w uprawie czosnku powodują larwy. Niestety nie ma środków zwalczających larwy ani u śmietki cebulanki, ani u błotniszki czosnkówki. Pozostaje więc jedynie regularne lustrowanie uprawy czosnku i zwalczanie owadów podczas nalotu [9].