Spis treści
Uprawy
Zwierzęta

Kokcydioza u kur – lepiej zapobiegać niż leczyć!

Kokcydioza to wysoce zaraźliwa i groźna choroba kur, którą powinien umieć rozpoznać każdy hodowca drobiu. Sprawdź, na czym polega profilaktyka i leczenie tej choroby jelit u ptaków, w jaki sposób bezpiecznie stosować kokcydiostatyki, a także jak rozpoznać, że dana biegunka u kur to właśnie objaw kokcydiozy.

Kokcydioza u kur – źródła zakażenia

Kokcydioza to dość często występująca u kur choroba wywoływana przez pasożytnicze pierwotniaki Eimeria. Może być przenoszona przez owady, gryzonie, dzikie ptaki, jak również sprzęt i kurz [1] [3].

Bezpośrednim źródłem zakażenia kokcydiozą u kur zwykle jest pasza, woda lub ściółka. Po spożyciu przez drób znajdujących się w nich inwazyjnych oocytów pasożyt kolonizuje nabłonek jelit (jedynie w przypadku gęsi atakowane są nerki) [4]. Przechodzi tam wiele etapów swojego cyklu rozwojowego i finalnie niszczy ściany narządu [1]. Nieleczona kokcydioza jest chorobą śmiertelną.

Jakie warunki sprzyjają zakażeniu?

Rozprzestrzenianiu się kokcydiozy u kur sprzyja zbyt duża obsada i słaba wentylacja w miejscach chowu drobiu [2]. Nadmierna wilgotność i temperatura powodują uaktywnienie się oocytów pasożyta i rozwój infekcji [2]. Przebieg infekcji zależy od zjadliwości danego gatunku kokcydiów [3] oraz wieku i stanu drobiu. Znaczenie ma także liczba spożytych oocytów i różnorodność ich gatunków [6].

Kokcydioza u kur jest szczególnie groźna dla młodych osobników w wielkotowarowym chowie ściółkowym. W takich hodowlach niejednokrotnie powodowała ona wyjątkowo dotkliwe straty ekonomiczne [3].

Warto też pamiętać, że niezależnie od systemu chowu młode osobniki są znacznie bardziej narażone na ostry przebieg kokcydiozy. Bywa, że w tej samej hodowli, w której obserwuje się ciężki przebieg kokcydiozy u młodych kur, starsze osobniki nie wykazują żadnych objawów chorobowych [1].

Kokcydioza u kur – objawy

Kokcydioza to łatwa do zdiagnozowania choroba kur. Podstawowym jej symptomem w przebiegu ostrej i przewlekłej formy jest uporczywa, śluzowata i czasami zakrwawiona biegunka [1] [3]. Zwierzęta są nastroszone i zbijają się w grupy [2]. Przewlekle chore kury stają się także podatne na kolejne choroby bakteryjne i wirusowe [3]. Dodatkowymi objawami kokcydiozy są utrata apetytu i ospałość oraz niska nieśność i słabe przyrosty [1]. Nie upadki zwierząt, ale właśnie te dwa efekty kokcydiozy u kur są przyczyną wysokich strat ekonomicznych, jakie powoduje ta choroba.

Objawy zwykle pojawiają się po 3-6 tygodniach od zakażenia [3]. Najwcześniejsze oznaki kokcydiozy u kur można obserwować w 7 dniu infekcji. To wtedy właśnie rozpoczyna się proces uszkadzania nabłonka jelit, a w konsekwencji problemy z wchłanianiem składników pokarmowych oraz zaburzenia równowagi wodno-elektrolitowej organizmu [6]. Jeżeli kokcydioza u kur przyjmuje postać ostrą, niższa nieśność trwa nawet 6 tygodni [3].

Po upływie kilku dni od rozpoczęcia infekcji objawy mogą ustąpić samoczynnie, ale tylko u osobników już wcześniej uodpornionych. U pozostałych nieleczona kokcydioza prowadzi zwykle do śmierci [2] [3].

Potwierdzenie tej choroby można uzyskać przez parazytologiczne badanie mikroskopowe kurzego kału lub zeskrobin z jelit [1] [6]. Do pełnego rozpoznania konieczne są badania sekcyjne padłych zwierząt [6]. W przypadku kokcydiozy u kur charakterystyczne są krwawe wybroczyny w okolicach jelit [2].

Kokcydioza u kur – leczenie i profilaktyka

Kokcydioza u kur to problem, który powraca niemal co roku. Dobra wiadomość jest taka, że wywołujące ją pierwotniaki są wrażliwe na środki dezynfekujące [4]. Dlatego w przypadku tej choroby kur podstawowe znaczenie ma profilaktyka w postaci bioasekuracji:

  1. Przede wszystkim należy dezynfekować pomieszczenia inwentarskie, sprzęt używany na fermie oraz ubrania i buty obsługi.
  2. Konieczna jest dbałość o utrzymanie suchej i często wymienianej ściółki oraz sprawnej wentylacji.
  3. Należy także zamontować siatki chroniące przed owadami, gryzoniami lub dzikimi ptakami, które mogą przenosić kokcydiozę.

Kolejnym działaniem profilaktycznym jest używanie szczepionek lub podawanie  kokcydiostatyków w postaci dodatków do skarmianej paszy [3] [2].

Szczepionki przeciwko kokcydiozie u kur podaje się w formie rozpuszczonej w wodzie, najlepiej już w wylęgarni. Należy pamiętać, że szczepionki mogą być aplikowane jedynie zdrowym ptakom i jedynie w zdezynfekowanych pomieszczeniach [3].

Kokcydiostatyki w paszy podaje się kurczętom rzeźnym przez cały czas odchowu, z wyjątkiem karencji przed ubojem. W przypadku kurcząt przeznaczonych do reprodukcji lub na nioski pasze takie stosuje się jedynie przez 8-16 pierwszych tygodni życia [3].

Aby zapobiec zjawisku uodporniania się zwierząt, należy stosować kokcydiostatyki rotacyjnie (wymiana preparatu co 2-3 tygodnie) lub wymiennie (inny preparat w mieszance typu starter, a inny w mieszance typu grower) [6]. Zaleca się również zachowanie ostrożności przy obliczaniu dawek. Przedawkowanie kokcydiostatyków prowadzi bowiem do zatruć i padnięć drobiu [4].

W leczeniu kokcydiozy u kur stosowane są leki z grupy sulfonamidów lub toltrazuril [3]. Czasem leczenie uzupełnia się przez podawanie kurom naturalnych preparatów roślinnych o działaniu przeciwpierwotniaczym [6]. Przeważnie są to preparaty z wykorzystaniem czosnku, szałwii, kminku, bazylii i rozmarynu. Hodowcy coraz częściej sięgają po nie także w celach profilaktycznych.

ubezpieczenia Generali Agro
Reklama

 

Źródła:

[1] https://agropedia.pl/kokcydioza

[2] https://www.rynek-rolny.pl/artykul/choroby-kur-niosek-rodzaje-objawy-i-leczenie.html

[3] https://www.cenyrolnicze.pl/wiadomosci/produkcja-zwierzeca/drob-i-jaja/8403-kokcydioza-w-stadzie

[4] https://www.kalendarzrolnikow.pl/13909/odwieczny-problem-kokcydiozy-u-drobiu

[5] https://www.okiemrolnika.pl/zwierzeta/item/2994-jak-zapobiegac-chorobom-kur-profilaktyka-objawy-leczenie

[6] http://www.wet.uwm.edu.pl/wiedza-ogolna/artykul/kokcydioza-u-kur-opis-przypadku-klinicznego/

21.03.2023