Jaka pasza dla bydła opasowego i jak zwiększyć jej wydajność?

Właściwie wybrana i stosowana pasza dla bydła opasowego w dużej mierze decyduje o opłacalności hodowli. Zapraszamy do lektury o tym, jaka pasza dla bydła powinna być podstawą w hodowli opasów oraz jak zwiększyć wydajność jej wykorzystania!

Treściwa pasza dla bydła opasowego – warunek wysokich przyrostów masy

Podstawą hodowli bydła opasowego, w tym bydła mięsnego, powinna być wysokoenergetyczna pasza treściwa, dzięki której można uzyskać szybkie przyrosty masy zwierząt. Jako źródła węglowodanów stosuje się ziarna zbóż i otręby, zaś jako źródła białka — śruty poekstrakcyjne, np. śrutę rzepakową, sojową.

Paszą białkową dla bydła mogą być także nasiona roślin strączkowych [6]. Tu jednak należy zachować ostrożność, gdyż w zbyt dużych dawkach mogą wywołać pieniste wzdęcia [5].

Należy też pamiętać o prawidłowym dawkowaniu, gdyż przekroczenie zalecanej ilości paszy treściwej dla bydła może okazać się szkodliwe. Przykładowo, dawka paszy treściwej na jeden odpas dla krowy o masie ok. 300 kg nie powinna przekraczać 2 kg. Próby zwiększenia dawek prowadzą do kwasicy, a tym samym wydłużają czas tuczu [2].

Objętościowa pasza dla bydła opasowego – warunek dobrego trawienia

Pasza dla bydła, poza elementami treściwymi, powinna zawierać także składniki, które ułatwiają ich strawienie. Takie funkcje pełni pasza objętościowa. Może mieć ona formę suchą (np. siano, słoma) lub soczystą (zielonki pochodzące z poplonów lub pastwisk). Innym rodzajem objętościowych soczystych pasz dla bydła są kiszonki (np. z kukurydzy). Ich dodatkową zaletą jest obecność kwasu mlekowego, czyli naturalnego konserwantu. Jako paszę objętościową można stosować też odpady przemysłu spożywczego (np. melasę, wysłodki buraczane) i rośliny okopowe.

Optymalizacja wykorzystania paszy dla bydła

Warunkiem zyskowności hodowli bydła z przeznaczeniem na mięso jest maksymalizacja wykorzystania składników zawartych w paszy. Poniżej przedstawiono 5 najważniejszych zasad, dzięki którym można poprawić wydajność paszową w hodowli opasów [1]:

Stały dostęp do wody jest niezbędny do osiągania prawidłowych przyrostów każdego rodzaju bydła opasowego, w tym bydła mięsnego. Dostatek wody to warunek rozwoju mikroorganizmów żwacza, za sprawą których pasza zostanie strawiona, a substancje odżywcze w niej zawarte przyswojone. Zwrot kosztów poniesionych na paszę dla opasów w dużej mierze zależy więc właśnie od dostępności wody.
Niezmienny skład paszy dla bydła przez cały okres życia krów to kolejny warunek utrzymania wysokiej wydajności pracy mikroorganizmów żwacza. Nowy składnik paszy dla krów należy wprowadzać stopniowo, ponieważ zwierzę osiągnie pełną zdolność do jego trawienia dopiero po 3 tygodniach.
Należy też zadbać o kompletny skład paszy bydła opasowego, czyli o odpowiedni poziom cukrów, białka, włókien, witamin i minerałów oraz dodatków buforujących kwasowość płynu żwacza. Dla przykładu, bydło mięsne rasy HF można żywić paszą dla bydła o składzie: 50% śruty rzepakowej poekstrakcyjnej, 30% jęczmienia, 14% żyta, 4% minerałów i witamin, 2% kredy pastewnej, 1% żywych kultur drożdży i 1% substancji buforującej (kwaśny węglan sodu).
Ważny jest też stały dostęp do paszy dla bydła (np. wóz paszowy) lub niezmienny, punktualnie realizowany harmonogram karmienia w ciągu dnia (np. 2 razy dziennie).
Ostatnim warunkiem jest odpowiednia kolejność podawania pasz dla bydła. Pierwsza powinna być podawana pasza włóknista (słoma, siano, sianokiszonka), następnie śruta (jednorazowo maksymalnie 1,5 kg), a na koniec pasza treściwa dla bydła (w tym witaminy i minerały).

Żywienie bydła w 3 systemach opasu

W każdym z trzech systemów opasu w hodowli bydła stosuje się inne rodzaje i ilości paszy dla bydła oraz inne warunki utrzymania zwierząt [3]. W efekcie systemy te różnią się od siebie szybkością przyrostów, jakością uzyskiwanej wołowiny oraz kosztami paszy.

W opasie intensywnym hodowlę bydła prowadzi się bez możliwości korzystania z wybiegu i pastwiska, a żywienie polega na podawaniu dużych ilości paszy dla bydła opasowego [3]. Celem jest tu jak największy i najszybszy przyrost masy opasów, nawet powyżej 1 kg dobowo [2]. Finalnie, po ok. 15 miesiącach, efektem takiej hodowli powinny być buhajki o masie 450-600 kg lub jałówki dochodzące do 400 kg [2].

Opas półintensywny trwa od 20 do 22 miesięcy. W pierwszym etapie tego systemu hodowli bydła opasowego, podczas sezonu pastwiskowego, jedyną paszą dla bydła jest zielonka dostępna w ramach całodobowego wypasu. Kolejny etap odbywa się już w budynkach, po zakończeniu sezonu pastwiskowego. Zwierzęta żywi się wtedy paszą treściwą i objętościową w takich dawkach, aby przyrosty dochodziły nawet do 1,5 kg dziennie [3].

System ekstensywny hodowli bydła opasowego prowadzi się zwykle w przypadku posiadania własnych zasobów paszowych oraz pastwiska. Hodowla bydła trwa w takim systemie 2-3 lata, obejmujące 2 okresy pastwiskowe i jeden zimowy prowadzony w oborze [4]. W okresie zimowym w żywieniu bydła stosuje się zazwyczaj pasze własnej produkcji (np. kiszonkę z kukurydzy, sianokiszonkę, siano). Finalnie w tym systemie hodowli bydła można spodziewać się masy zwierząt w granicach 400-500 kg [3].