Borówka amerykańska – sadzenie, uprawa i nawożenie

Mimo wzrostu kosztów produkcji, borówka amerykańska wciąż jest kuszącym pomysłem na biznes. Prognozy opłacalności są pozytywne, rośnie eksport, a Polska staje się europejskim liderem w uprawie tej rośliny. W artykule między innymi o tym, jak powinna wyglądać uprawa borówki amerykańskiej, jak i kiedy ją sadzić i jakie nawozy do borówki stosować.

Jak sadzić borówkę amerykańską?

Borówka amerykańska, inaczej borówka wysoka, powinna być sadzona wczesną wiosną (do 15 maja) lub jesienią, o ile jej sadzonki pochodzą z uprawy gruntowej [1]. Sadzenie borówki jesienią oznacza większe ryzyko zimowego przemarzania korzeni i pędów [2]. Sprzedawane w pojemnikach sadzonki borówki amerykańskiej można sadzić niemal cały rok [1].

Prawidłowe sadzenie borówki amerykańskiej powinno spełniać kilka zasad [1]:

Najlepiej wykonać sadzenie borówki w dni pochmurne.
Rośliny należy umieszczać w dołkach szerokich na 50 cm i głębokich na 40 cm.
Rzędy powinny być skierowane w kierunku północ–południe lub – jeżeli pole jest umieszczone na wzgórzu – prostopadle do nachylenia [2].
Jeżeli chodzi od odległości między krzakami, to nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, jak sadzić borówkę amerykańską. Odstępy między rzędami i między roślinami są uzależnione od odmiany borówki amerykańskiej i rodzaju gleby. Silnie rosnące odmiany borówki sadzi się w odstępach 2-3,5 m, zaś minimalna odległość wynosi 1,2 m.
Większe plony można uzyskać, jeżeli plantacja borówki amerykańskiej obejmie jej różne odmiany sadzone po kilka rzędów. Warto też umieścić obok siebie rzędy odmian, które kwitną w tej samej porze.
Po posadzeniu sadzonki borówki amerykańskiej należy mocno ją podlać i podsypać ściółką o kwaśnym pH (kora lub trociny drzew iglastych) [7].

Borówka amerykańska – uprawa

Najwłaściwsze warunki klimatyczne dla plantacji borówki amerykańskiej ma środkowa Polska. Jednak nawet tam borówka powinna być uprawiana na właściwym stanowisku. W szczególności chodzi o ochronę krzewów przed przemarzaniem kwiatów podczas przymrozków. Najlepiej, jeśli stanowisko jest ciepłe, nasłonecznione i płaskie, ewentualnie na wzniesieniu o wystawie południowej, wschodniej lub zachodniej. Nie należy decydować się na sadzenie borówki w kotlinach, na terenach zacienionych i zagłębionych [2].

Uprawa borówki amerykańskiej zazwyczaj wymaga nawadniania. Jeżeli używa się wody ze studni głębinowych, należy ją zakwasić [2]. Dobrze sprawdzają się systemy kropelkowe (po 1 linii lub taśmie kroplującej po każdej stronie rzędu), którymi może być też dostarczany płynny nawóz do borówki [2].

Borówka amerykańska wymaga gleby kwaśnej, o pH 3,5-4,5. Niewłaściwy odczyn utrudnia wzrost rośliny i zimowanie oraz zmniejsza odporność na choroby [7]. Idealne są gleby lekkie, przewiewne i z ilością próchnicy powyżej 7% [8]. Sprawdzają się też gleby pobagienne, przy czym poziom wód gruntowych nie może być zbyt wysoki. Można przystosować do uprawy borówki amerykańskiej także ubogie w próchnicę gleby piaszczyste. W takim przypadku sadzenie borówki amerykańskiej powinno być poprzedzone wysiewem roślin pod przyoranie (np. gorczycy lub gryki). Gleby te można też wzbogacić przez wsypanie kory sosnowej, trocin lub torfu w bruzdy wyorane na szerokość 60 cm i głębokość 30 cm, ich wymieszanie z podłożem i na koniec wyrównanie ziemi [2].

Jak przycinać borówkę amerykańską? Cięcie borówki amerykańskiej wykonuje się wiosną (nawet dla sadzonek z jesieni). W pierwszych 3 latach pełni ono funkcję sanitarną – usuwa się słabe lub porażone patogenami pędy. W kolejnych rozpoczyna się intensywne cięcie borówki – usuwa się najstarsze pędy i pozostawia 6-8 głównych pędów. Po 10-15 latach wykonuje się odmładzające cięcie krzaków [8].

Nawozy do borówki amerykańskiej – wystarczy niewiele, ale są bardzo ważne

Plantacja borówki amerykańskiej, jeżeli została umiejscowiona na właściwej glebie, w pierwszym roku nie wymaga intensywnego nawożenia. Potrzeby pojawiają się w kolejnych latach uprawy, szczególnie po tych z obfitymi zbiorami [5]. W praktyce jako nawóz do borówki amerykańskiej wystarczy [6]:

30-50 kg azotu/ha (saletra amonowa, siarczan amonu, mocznik),
50-75 kg potasu/ha (sól potasowa, siarczan potasu),
30-60 kg fosforu/ha (superfosfat, fosforan amonu),
20-80 kg magnezu/ha (siarczan magnezu).

Borówka amerykańska jest pod względem nawożenia niewymagająca. To prawda, ale:

Kondycja roślin po zimie w dużej mierze zależy od tego, jaki nawóz jesienny do borówki amerykańskiej zostanie wybrany. Poprawę mrozoodporności roślin zapewnia bowiem jesienne nawożenie borem, cynkiem oraz potasem [3].
Jeżeli wystąpią przymrozkowe uszkodzenia, należy dolistnie lub za pomocą fertygacji podać dolistny nawóz do borówki Maral. Pobudza on krzewy do wydania nowych pędów, na których w kolejnym roku można spodziewać się owoców [3].
Wiosną nawóz do borówki powinien przede wszystkim zakwasić glebę i dostarczyć azotu, który silnie pobudza rozwój roślin. Rolę taką może spełniać np. saletra amonowa lub siarczan amonu [1].
Od początku okresu kwitnienia przychodzi kolej na nawóz obfitujący w wapń i krzem. Dzięki tym pierwiastkom wzrasta jędrność i trwałość owoców oraz ich odporność na trudne warunki pogodowe [3].

Azotowy nawóz do borówki amerykańskiej – tu liczy się precyzja!

To właśnie azotowe nawozy do borówek decydują o wielkości i jakości plonów oraz wzroście roślin [5]. Niestety borówka amerykańska jest niezwykle wrażliwa na źle dobrane terminy i dawki tych nawozów.

W pierwszym roku sadzonki borówki amerykańskiej należy zasilić azotem: 30% dawki po przyjęciu się roślin, resztę w połowie czerwca [8]. Późniejsze nawożenie sprzyja przemarzaniu krzewów [5].

W następnych latach warto przebadać glebę (10-15 próbek z głębokości ok. 20 cm) i dostosować dawkę azotu do wyników analizy. Zbyt duże dawki mogą nawet zniszczyć plantację [5]!

Zwykle w drugim roku po posadzeniu borówki amerykańskiej można zastosować azot w dawce o 50% większej niż wskazana na opakowaniu, w kolejnych latach trzeba się trzymać zaleceń producenta [5]. W praktyce stosowane są często 3-4 dawki saletry amonowej (np. kwiecień, druga połowa maja i połowa czerwca) [8].

Warto pamiętać, że azotowe nawozy do borówki amerykańskiej nie powinny być podawane po 30 lipca. Użyte po tym terminie obniżają bowiem odporność roślin na mróz [5].