Żniwa to nie tylko okres wzmożonej pracy rolników, ale także czas obfitujący w pożary w rolnictwie. W poniższym artykule o tym, jak przygotować się do żniw, aby zmniejszyć ryzyko pożarów w swoim gospodarstwie rolnym.
Jak często zdarza się pożar zboża lub kombajnu?
Wystarczy przejrzeć statystyki pożarów w rolnictwie, żeby zdać sobie sprawę ze skali zagrożeń podczas żniw. Przykładowo, w lipcu 2022 roku żniwa przyniosły ponad 1600 interwencji straży pożarnej. Odnotowano wówczas [1]:
- 1133 pożary łąk, rżysk, upraw rolnych (np. pożary zbóż) oraz ich zbiorów;
- 241 pożarów rolniczych maszyn i środków transportu, takich jak pożar kombajnu;
- 244 pożary stogów lub stert;
- 31 poszkodowanych osób.
Przyczyny pożarów w gospodarstwie rolnym
Według KRUS do głównych przyczyn pożarów w rolnictwie należą m.in. [3]:
- nieodpowiednio przechowywane na terenie gospodarstwa rolnego paliwa i inne materiały łatwopalne;
- zwarcia instalacji elektrycznych budynków, maszyn i pojazdów rolniczych;
- zaprószenia ognia i podpalenia;
- przegrzanie części maszyn, w efekcie np. pożar kombajnu lub prasy belującej;
- brak sprzętu albo niesprawny sprzęt gaśniczy w budynkach i pojazdach;
- samozapłony stogów oraz niezgodne z przepisami ich rozmieszczenie.
Pożary w gospodarstwie rolnym podczas żniw – 6 działań do wykonania przed sezonem
Warto pamiętać, że pożar zbóż lub kombajnu może mieć miejsce daleko od gospodarstwa rolnego. Zanim zostanie zauważony przez rolnika, jest już za późno na zduszenie go w zarodku. Dlatego w przypadku rolnictwa tak ważne jest zapobieganie pożarom. Oto 6 działań profilaktycznych, które warto wykonać przed okresem żniw [2]:
- Sprawdzić w gospodarstwie rolnym sprzęt do gaszenia pożarów (łopaty, tłumice), przeprowadzić serwis gaśnic oraz udrożnić drogi ewakuacyjne dla ludzi i zwierząt [3].
- Poinformować wszystkich pracowników gospodarstwa rolnego o miejscach źródeł wody, gaśnic, drogach ewakuacji ludzi i zwierząt, najszybszych drogach dojazdu dla straży pożarnej do oddalonych pól lub stodół.
- Skontrolować wszelkie instalacje elektryczne pomieszczeń i maszyn.
- Usunąć z terenu gospodarstwa rolnego łatwopalne, zaolejone śmieci i odpady.
- Sprawdzić miejsca i sposoby przechowywania materiałów palnych (paliwa, nawóz, słoma, zboże powinny być składowane oddzielnie). Trzeba pamiętać, że budynki, w których przechowywane jest paliwo, powinny być niedostępne dla osób trzecich i dzieci, posiadać utwardzoną powierzchnię i sprawną wentylację oraz że nie mogą być miejscem składowania innych materiałów łatwopalnych. Ich oddalenie ma wynosić 5 m od granicy działki i obiektów budowlanych oraz 10 m od budynków mieszkalnych i użyteczności publicznej. Zbiornik naziemny na paliwa płynne na użytek własny może mieć objętość maksymalnie 5000 l. Wymogi te są uregulowane przepisami, a ich nieprzestrzeganie skutkuje naganą, grzywną lub aresztem [3]. W praktyce zaleca się, aby gromadzić paliwo jedynie w ilości dobowego zużycia i składować je w szczelnych pojemnikach, minimum 10 m od stogu i miejsca omłotu [4].
- Tworzyć mniejsze stosy siana i słomy oraz właściwie je umiejscowić. Zgodnie z przepisami minimalna odległość stogu powinna wynosić: od lasu – 100 m, od innych stogów, publicznych dróg, torów kolejowych, urządzeń i linii wysokiego napięcia oraz budynków wykonanych z materiałów palnych – 30 m, od budynków wykonanych z materiałów niepalnych – 20 m [3].
Pożary w gospodarstwie rolnym podczas żniw – codzienna profilaktyka
Poza powyższymi działaniami zapobieganiu pożarów służy też regularne czyszczenie i smarowanie najważniejszych podzespołów w używanych podczas żniw maszynach i pojazdach. Często właśnie brak codziennej dbałości o sprzęt bywa przyczyną pożaru kombajnu lub prasy. Dla przykładu zanieczyszczone pyłem i olejami połączenia instalacji elektrycznej są szczególnie narażone na zwarcia następujące od razu po wyłączeniu pojazdu [5]. Z kolei niedostatecznie smarowane łożyska mogą się zatrzeć, a szybki wzrost ich temperatury – wywołać pożar kombajnu [5].
Warto też codziennie przed rozpoczęciem prac sprawdzić, czy:
- rury wydechowe są zabezpieczone przed wylotem iskier,
- w pobliżu omłotów i stertowania umiejscowiono beczkę z minimum 200 l wody oraz gaśnice,
- ciągnik z pługiem lub talerzówką do oborania ewentualnego pożaru jest gotowy do natychmiastowego uruchomienia [4].
Dobrą praktyką w zapobieganiu pożarom jest też wprowadzanie w gospodarstwie rolnym na czas żniw zaostrzonych norm zachowania, np.: zakazu palenia papierosów podczas obsługi pojazdów i maszyn oraz w trakcie transportu i zbiorów [4], jak również zakazu spawania i szlifowania w pobliżu łatwopalnych materiałów [2].
Źródła:
[1] https://www.agrofakt.pl/niebezpieczne-pozary-w-zniwa-2022-plona-pola-i-maszyny/
[2] https://www.wrp.pl/jakie-kroki-podjac-aby-zminimalizowac-ryzyko-pozarow/