Rasy koni zachwycają swoją wielością, urodą i różnorodnością. Przeczytaj, jakie cechy mają konie polskie, np. koń rasy małopolskiej lub hucuł. Jak wyglądają konie hanowerskie? Czym różni się koń arabski czystej krwi od konia pełnej krwi angielskiej? Jaki wzrost ma koń mustang? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz w poniższym artykule!
Wszystkie rasy koni, dla których księgę stadną prowadzi PZHK
Polski Związek Hodowców Koni (PZHK) prowadzi księgi stadne, które obejmują opisane poniżej polskie rasy koni [2]. Księgi te są podstawowym dokumentem dotyczącym rasy konia, która jest określana na podstawie jego budowy, chodu, płodności oraz świadectwa stanowienia i urodzenia źrebiąt [1]. Warto też wiedzieć, że w celu zachowania zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie niektóre polskie rasy koni zostały objęte dopłatami z interwencji I 8.6 WPR 2023-2027. Należą do nich: konie wielkopolskie, konie małopolskie, konie śląskie, konie huculskie, koniki polskie oraz konie zimnokrwiste (koń sokólski i koń sztumski) [3] [20]. Więcej na ten temat na stronie: Konie – dopłaty na dobrostan i do rodzimych ras koni (i-rolnik.pl).
Koń wielkopolski
Koń rasy wielkopolskiej jest energicznym, choć zrównoważonym, gorącokrwistym koniem półkrwi angielskiej o łagodnym charakterze i wszechstronnej użytkowości. Dobrze radzi sobie zarówno jako koń wierzchowy, jak i zaprzęgowy, na wyścigach, w rekreacji, rolnictwie i leśnictwie. Konie wielkopolskie nie są wymagające i dobrze znoszą trudne warunki środowiskowe. Jest to urodziwa rasa konia o długiej szyi, niedużej głowie, harmonijnej budowie i silnych, odpornych na uszkodzenia nogach. Koń wielkopolski osiąga w kłębie 160-170 cm i może mieć różne umaszczenie (zwykle gniade lub kasztanowate) poza dereszowatym, które jest wykluczone przez wzorzec rasy [12] [21].
Koń małopolski
Gorącokrwiste konie małopolskie są wytrzymałymi, długowiecznymi końmi półkrwi arabskiej o wielorakim umaszczeniu: od gniadego, siwego aż po kasztanowate i kare [11]. Osiągają w kłębie wysokość 155-170 cm. Są użytkowane jako konie wierzchowe. Małopolski koń jest przyjazny, stabilny emocjonalnie, wysoce inteligentny i odważny [22].
Koń śląski
Gorącokrwisty koń rasy śląskiej starego typu ma dość ciężką budowę, podobną do sylwetki konia oldenburskiego, i najlepiej sprawdza się w użytkowaniu zaprzęgowym [5] [9]. Waży ok. 700 kg i osiąga w kłębie ok. 160 cm [5]. Zgodnie z wzorcem hodowlanym konie śląskie powinny mieć umaszczenie ciemnogniade, gniade lub skarogniade oraz kare lub siwe [5].
W programie hodowlanym konia śląskiego nowego typu dąży się – poprzez krzyżowanie ze zwierzętami pełnej krwi angielskiej – do uzyskania koni o nieco szlachetniejszej budowie. Celem jest produkcja koni sportowych, które będą się nadawały do zawodów i zaprzęgowych, i jeździeckich [5].
Polski koń sportowy (dawniej: polski koń szlachetny półkrwi)
Gorącokrwiste polskie konie sportowe są łatwe w szkoleniu, spokojne i wyjątkowo dzielne. Mogą być użytkowane we wszystkich dyscyplinach sportów konnych. Ważą 550-700 kg i osiągają w kłębie ok. 170 cm. Polski koń sportowy w większości ma umaszczenie ciemnogniade lub gniade, choć zdarzają się też osobniki siwe, srokate i kasztanowate [22].
Koń huculski
Konie huculskie i koniki polskie należą do najstarszych polskich ras koni [4]. Hucuły to niewielkie koniki górskie, które w kłębie osiągają jedynie 130-145 cm. Mają dość ciężką głowę, krótką, masywną szyję, szeroki i długi tułów oraz dość krótkie nogi [10]. Dobrze znoszą trudne warunki bytowe, są łatwe w utrzymaniu, odporne na choroby, płodne, posłuszne, zrównoważone i wytrwałe w pracy [4].
Konie hucuły hoduje się zwykle w gospodarstwach ekologicznych i w agroturystyce. Nadają się do użytkowania zaprzęgowego, jucznego i pod siodło. Można je utrzymywać w chowie bezstajennym, z dużym wybiegiem i niewielką wiatą [4].
Konik polski
Koniki polskie mają księgi stadne o charakterze zamkniętym. Nieakceptowalny jest więc żaden dolew obcej krwi, a wzorzec rasy jest ściśle ustalony. Konik polski jest niskiego wzrostu (130-140 cm w kłębie) i masywnej budowy. Ma umaszczenie myszowate, z ciemną pręgą wzdłuż grzbietu oraz z czarnym ogonem i grzywą. Jest długowieczny, odporny na choroby i warunki bytowe. Nadaje się do hodowli rezerwatowej, stajennej i bezstajennej. Ze względu na łagodny charakter koniki polskie są popularne w hipoterapii oraz jako konie wierzchowe [6].
Konie zimnokrwiste – rasy koni przydatnych w rolnictwie
Prowadzone przez PZHK księgi stadne dla koni zimnokrwistych dzielą się na sekcje: koń ardeński polski, polski koń zimnokrwisty, koń sokólski, koń sztumski [23]. Więcej na ich temat można przeczytać na stronie: Konie zimnokrwiste w Polsce – pogłowie, opłacalność, rasy koni (i-rolnik.pl)
Rasy koni z księgą hodowlaną w PKWK
W przypadku konia arabskiego czystej krwi i konia angielskiego pełnej krwi księgi hodowlane prowadzone są przez Polski Klub Wyścigów Konnych [19].
Koń pełnej krwi angielskiej
Angielskie konie pełnej krwi są uznawane za najbardziej szlachetne konie na świecie i użytkowane do uszlachetniania innych ras koni gorącokrwistych. Z tego też powodu każdy koń pełnej krwi angielskiej musi być rejestrowany, a jego czystość hodowlana będzie skrupulatnie sprawdzona.
Koń angielski pełnej krwi jest dość duży (nawet do 170 cm w kłębie), odporny na choroby, chętny do wysiłku, bystry, odważny, ale uparty i czasami nadmiernie reaktywny. Zazwyczaj występuje w umaszczeniu gniadym i kasztanowatym. Maści srokata i tarantowa są wykluczone.
Konie pełnej krwi angielskiej najczęściej mogą być podziwiane na wyścigach konnych, są bowiem wyjątkowo szybkie [18].
Koń czystej krwi arabskiej
Konie arabskie czystej krwi uznaje się za wzorzec piękna konia, stąd ich domeną są wszelkie pokazy i championaty. Mają małą, wydłużoną głowę, łabędzią szyję, prosty zad, wysoko noszony ogon i silne nogi z wyraźnie widocznymi pod skórą mięśniami. Sierść jest krótka, lśniąca i zwykle gniada, kasztanowata lub siwa. W kłębie osiągają ok. 160 cm.
Arabski koń czystej krwi jest długowieczny, wytrzymały i chętny do pracy. Ma żywiołowy temperament i łagodny charakter. Koń czystej krwi arabskiej porusza się z elegancją i płynnie.
W Polsce największe zasoby genetyczne koni arabskich zgromadzono w Janowie Podlaskim [15].
Niezwykłe rasy koni
Liczba ras koni przekracza 200. Nie sposób je wszystkie opisać w jednym artykule. Jednak kilka z nich jest szczególnie wartych uwagi.
Koń fiordzki
Konie fiordzkie to jedna z najstarszych na świecie ras koni czystej krwi, pochodząca z Norwegii [25]. Ważą400-550 kg i osiągają w kłębie 135-150 cm [26]. Mają silną, krótką szyję, bułane umaszczenie, a na grzbiecie ciemną pręgę [4]. Zimą pokrywają się przepiękną, grubą i długą sierścią, która jednak wymaga starannej pielęgnacji [14].
Koń fiordzki jest wytrzymały i silny, dlatego był użytkowany w rolnictwie. Jest także wyjątkowo łagodny i przyjacielski, więc obecnie spotyka się go raczej w hipoterapii i w szkółkach jeździeckich [14].
Koń andaluzyjski
Pochodzące z Hiszpanii konie andaluzyjskie uznawane są za wybitną rasę ujeżdżeniową, doskonałą pod względem budowy i wytrzymałości. Mają głowę średniej wielkości, dość krótką, umięśnioną szyję, silne nogi i odporne, mocne kopyta. W kłębie osiągają ok. 150 cm. Sierść jest wyjątkowo gładka, krótka i zwykle ma siwe umaszczenie. Jest to rasa koni o żywym temperamencie, odważnych, posłusznych, wytrwałych, łagodnych i przyjaznych. Koń andaluzyjski jest wykorzystywany do uszlachetniania innych ras koni i w jeździectwie. Co ciekawe, jest on także użytkowany w korridzie [17]!
Koń hanowerski
Gigantyczny i niezwykle urodziwy, gorącokrwisty koń hanowerski znany jest ze swojej atletycznej budowy. Ma proporcjonalną sylwetkę, piękną szyję i potężne tylne nogi. Waży przeciętnie 600 kg i osiąga w kłębie nawet 180 cm. Jest bardzo inteligentny, chętny do współpracy z człowiekiem, łatwy do wyszkolenia i spokojny. Jest to rasa koni o wyjątkowych predyspozycjach skokowych, doskonała do sportów jeździeckich [7] [16].
Mustang – rasa koni wolnożyjących
Mustangi to wbrew obiegowej opinii dość niskie konie. W kłębie osiągają zazwyczaj jedynie ok. 140 cm. Koń mustang jest muskularny, ma silne nogi, krótki grzbiet i waży ok. 360 kg. Jest wyjątkowy pod względem szybkości, bowiem galopuje z prędkością dochodzącą do 48 km/h, a na krótkim dystansie nawet do 88 km/h [13].
Konie mustangi żyją na wolności, na trawiastych, suchych obszarach zachodniej części USA (połowa populacji w Nevadzie) i potrafią wytrzymać długie okresy niedoboru jedzenia i wody [13].
Źródła
[2] https://www.pzhk.pl/sprawy-zwiazkowe/pzhk/
[3] https://www.pzhk.pl/hodowla/programy-ochrony/
[5] https://www.rynek-rolny.pl/artykul/kon-slaski-ciezka-goracokrwista-rasa-koni-zaprzegowych.html
[7] https://horselife.org/hanoverian-horse-breed-profile/
[8] https://pzj.pl/porady-kon/arden-polski/
[9] https://pzj.pl/porady-kon/rasa-slaska/
[10] https://pzj.pl/porady-kon/rasa-huculska/
[11] https://pzj.pl/porady-kon/rasa-malopolska/
[12] https://pzj.pl/porady-kon/rasa-wielkopolska/
[13] https://swiatrolnika.info/informacje/mustang-najbardziej-znana-i-wytrzymala-rasa-koni.html
[14] https://www.rynek-rolny.pl/artykul/kon-fiordzki-opis-charakterystyka-i-hodowla.html
[15] https://www.rynek-rolny.pl/artykul/konie-arabskie-opis-hodowla-i-charakterystyka.html
[16] https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/hanowerski-kon;3909957.html
[17] https://www.rynek-rolny.pl/artykul/kon-andaluzyjski-opis-hodowla-i-charakterystyka-rasy.html
[18] https://www.rynek-rolny.pl/artykul/kon-pelnej-krwi-angielskiej-opis-i-hodowla.html
[19] https://www.pkwk.pl/language/pl/o-nas/
[20] WPR 2023-2027
[21] https://www.rynek-rolny.pl/artykul/konie-wielkopolskie-polska-rasa-goracokrwista.html