Wszystko o koniach w pigułce! Dowiedz się, ile lat żyje koń. Ile jest ras koni? Czy konie śpią na stojąco? Jakie elementy powinno obejmować żywienie koni? Ile kosztuje koń arabski albo zimnokrwisty? Ile kosztuje utrzymanie konia? Przeczytaj poniższy artykuł! Poznaj te i inne informacje o koniach!
Ile żyje koń?
Jeżeli chodzi o informacje o koniach, kwestia wieku, jaki mogą osiągnąć te zwierzęta, okazuje się najczęściej wyszukiwana. Niestety, na pytanie, jak długo żyje koń albo ile żyje kucyk, nie ma jednej odpowiedzi. Wszystko zależy od warunków, w jakich był utrzymywany, i od jego rasy. Przeciętnie długość życia konia i kuca wynosi 20-30 lat [2]. Jak to będzie wyglądało u konkretnego osobnika, zależy od jakości odżywiania, opieki weterynaryjnej, warunków utrzymania oraz puli genetycznej i rasy konia. Dla przykładu konie arabskie uznawane są za wyjątkowo długowieczne i dożywają nawet 30 lat, podczas gdy potężne perszerony średnio żyją około 20 lat [5].
Ile waży koń?
Nie ma czegoś takiego jak przeciętna waga konia, ponieważ może ona wynosić od 135 do prawie 1300 kg! Dla przykładu koń arabski waży 380-460 kg, koń andaluzyjski 545-590 kg. Dorosłe konie ras o masywniejszej budowie, np. konie rasy perszeron, ważą 860-1000 kg. Do najlżejszych koni należą kuce szetlandzkie z wagą 135-270 kg. Nawet w obrębie jednej rasy koni może występować duża rozpiętość wagowa. Przykładem są konie shire, których masa ciała wynosi od 770 do 1225 kg [10].
Jakie są rasy koni?
Na świecie istnieje około 350 ras koni [11]. Mogą być one:
- naturalne, np. kuc szetlandzki;
- wytworzone w wyniku wysiłków hodowlanych człowieka.
Przykładem tych ostatnich są choćby konie czystej krwi angielskiej, które powstały poprzez krzyżowanie nastawione na uzyskanie szybkich i wytrzymałych koni o lekkiej budowie ciała [2].
Inną klasyfikacją jest podział ras koni ze względu na budowę i temperament zwierząt.
Konie zimnokrwiste mają ciężką, masywną budowę i spokojny temperament [2]. Przykładowe rasy koni zimnokrwistych to koń ardeński polski, polski koń zimnokrwisty, koń sokólski, koń sztumski. Więcej na ich temat można przeczytać na stronie: Konie zimnokrwiste w Polsce – pogłowie, opłacalność, rasy koni (i-rolnik.pl).
Konie gorącokrwiste mają lekką konstrukcję, żywiołowy temperament, są dynamiczne i szybkie. Należą do nich podziwiane ze względu na wyjątkową urodę konie czystej krwi arabskiej, a także znane z szybkości konie pełnej krwi angielskiej [2].
Więcej na temat ras koni warto przeczytać w artykule Rasy koni – przewodnik po ważnych i ciekawych rasach świata.
|
Jakie są maści koni?
Zasadnicza maść konia (czyli kolor sierści, ogona i grzywy) ma uwarunkowanie genetyczne. Mimo tego umaszczenie młodych osobników może się różnić od tego u osobników dojrzałych. Dla przykładu umaszczenie koni, które w dorosłym wieku są ciemne (np. gniade, kasztanowate), bywa u źrebaków białe [2]. Rzeczywiste umaszczenie konia najszybciej uwidacznia się u źrebiąt na głowie, szyi i pośladkach [1].
Do zasadniczych maści koni należą [1]:
- podstawowe (gniade, kare i kasztanowate);
- rozjaśnione bułane (bułane, czerwonobułane i myszowate);
- rozjaśnione kremowe (cremello, izabelowate, jelenie);
- rozjaśnione srebrne (gniado- i karosrebrne).
Każde zasadnicze umaszczenie koni ma też odcienie, np. ciemnokasztanowate, jasnokasztanowate.
U koni kolorowych na zasadnicze umaszczenie nakładają się wzory białej sierści. Podczas określania wyglądu konia podaje się je razem z zasadniczym umaszczeniem, np. bułanosiwe, izabelowatotarantowate. Konie maściste nie posiadają tego dodatkowego wzoru [1].
To nie koniec różnorodności maści koni. Dodatkowo może występować srokatość, co oznacza, że na różowej skórze konia występują białe plamy na przemian z plamami zasadniczego umaszczenia konia [1].
Co jedzą konie?
Koń jest zwierzęciem roślinożernym. Pasza dla koni w lecie to głównie świeża trawa, a zimą siano. Dodatkowo menu konia należy wzbogacać o ziarna, głównie owsa i kukurydzy. Konie można też dokarmiać miazgą lub melasą z buraka cukrowego albo mieszankami z siemieniem lnianym. Ilość podawanej dziennie paszy zależy od wielkości konia i jego aktywności fizycznej. Przyjmuje się, że w przypadku umiarkowanie intensywnego trybu życia ogierowi o wadze ok. 450 kg wystarczy dziennie 7-11 kg paszy [12].
Jak śpi koń?
Pełny wypoczynek konia jest możliwy jedynie poprzez sen w pozycji leżącej, na boku. Tylko wtedy zwierzę jest w stanie wejść w fazę snu REM. Jednak konstrukcja nóg i stawów konia oraz możliwość ich blokowania umożliwia koniom drzemanie na stojąco [2] [12].
Jak widzi koń?
Konie widzą w zakresie 360 stopni, przy czym w ich obszarze widzenia znajduje się martwe pole bezpośrednio przed głową zwierzęcia [2]. Szeroki kąt widzenia sprawia, że konie bywają płochliwe. Niweluje się to zjawisko poprzez zakładanie im klapek na oczy. Ich celem jest skoncentrowanie wzroku konia jak najbardziej na wprost [6].
Oczy konia mają zdolność znacznego rozszerzania źrenic, a ich siatkówka zbudowana jest ze specyficznej tkanki. Dzięki temu konie lepiej niż ludzie widzą w warunkach słabego oświetlenia i dość dobrze widzą w ciemności [4].
Konie rozróżniają barwy gorzej niż ludzie, ale nie jest prawdą, że widzą jedynie odcienie szarości [6]. Różnica polega na tym, że ludzie widzą trójchromatycznie (rozpoznają 3 podstawowe kolory), a konie dwuchromatycznie i nie rozpoznają czerwieni. Otacza je więc świat w kolorach zieleni, błękitu i szarości [4].
Czy konie potrafią pływać?
Tak, podobnie jak inne koniowate, konie potrafią pływać, i to całkiem dobrze. Pływając, osiągają prędkość 6-10 km/godz., czyli około 5 razy mniej niż przeciętnie w galopie. Konie mogą pływać w głębokiej wodzie, w wodzie morskiej (o ile pozwalają na to prądy i temperatura) oraz razem z jeźdźcem (o ile ten usiądzie w sposób niekrępujący koniowi ruchów) [9].
Pływanie może być dla koni świetną formą ćwiczeń, a nawet rehabilitacji. Dzięki niemu mogą one bowiem wzmocnić siłę, elastyczność i wytrzymałość mięśni bez obciążania stawów, poprawić metabolizm cukrów oraz swoją wydolność sercowo-naczyniową [8] [9].
Jak szybko biega koń?
Najszybszy bieg konia to 70,76 km/godz.! Rekord ten ustanowił w 2008 roku najszybszy koń świata, Winning Brew [2]. Zazwyczaj jednak prędkości, jakie osiągają konie, są znacznie niższe, choć wciąż imponujące. Przyjmuje się, że konie osiągają w galopie szybkość prawie 50 km/godz. [12]. Jest to możliwe dzięki wyjątkowej konstrukcji nóg konia [2].
Ile zębów ma koń?
Dorosłe konie mogą mieć nawet 40 zębów: 12 siekaczy, 4 kły, 24 zęby trzonowe [12]. Więcej na ten temat w artykule Jeśli chcesz wiedzieć, ile koń ma lat – obejrzyj jego zęby (i-rolnik.pl).
Ile kosztuje koń?
Cena konia zależy od jego rasy, wieku i stanu. Inna będzie odpowiedź na pytanie, ile kosztuje koń sportowy, a inna na pytanie, ile kosztuje koń pociągowy. Generalnie konie na sprzedaż są dostępne w szerokim zakresie cen, np. [3]:
- koń arabski – cena sięga tu setek tysięcy euro. W 2023 roku na aukcjach stadniny koni w Janowie Podlaskim najwyższą cenę (810 tys. euro) osiągnęła klacz El Esmera, a 14 koni czystej krwi arabskiej sprzedano w sumie za 2,1 mln euro [13];
- koń fryzyjski – cena wyszkolonych i rodowodowych okazów wynosi nawet 90 tys. zł. Te mniej wartościowe można kupić i za 10 tys. zł;
- pociągowe konie zimnokrwiste na sprzedaż są dostępne od 5 tys. zł. Najdroższe są rasowe konie shire, które kosztują około 200 tys. zł.
Ile kosztuje utrzymanie konia?
Ile kosztuje miesięczne utrzymanie konia, zależy od tego, czy posiadamy własną stajnię, czy też musimy wynająć boks dla konia. W 2024 roku cena takiego wynajmu wynosiła 400-2000 zł w zależności od usług dodatkowych i renomy stajni [3].
Przyjmuje się też, że miesięcznie przeznacza się 250-600 zł na jedzenie i siano dla konia. Oprócz tego należy wziąć pod uwagę koszty regularnej opieki weterynaryjnej i pielęgnacji kopyt. Trzeba tu uwzględnić m.in. [3]:
- szczepienia, które powinny być wykonane raz lub dwa razy w roku – oznaczają każdorazowy wydatek 70-90 zł;
- odrobaczanie co pół roku – kosztuje 40-50 zł;
- kontrolną wizytę weterynaryjną i przegląd – w cenie 200-300 zł;
- struganie kopyt – to min. 50 zł, a ich założenie kosztuje ok. 150 zł za każde kopyto.
Dodatkowo dochodzą wydatki na sprzęt jeździecki (komplet to kilka tysięcy złotych), derki, suplementy, a także zdarzające się raz na jakiś czas koszty leczenia.
Inne ciekawe informacje o koniach:
- Konie – dopłaty na dobrostan i do rodzimych ras koni (i-rolnik.pl)
- Liczba koni na świecie
- Ochwat u konia – przyczyny, objawy i leczenie
Źródła
[1] https://pzj.pl/porady-kon/konskie-masci/
[3] https://kb.pl/ceny/hobby/ile-kosztuje-kon-sprawdzamy-ceny-zakupu-i-utrzymania-wlasnego-konia/
[4] https://horsesport.com/magazine/training/point-of-view-understanding-how-horses-see/
[5] https://horselife.org/how-long-do-horses-live/
[6] https://zwierzaki.pl/konie/ciekawostki-o-koniach/
[7] https://horselife.org/how-long-do-horses-live/
[9] https://allabouthorses.org/basics/can-horse-swim/
[10] https://horseyhooves.com/horse-breeds-height-weight-chart/
[11] https://horselife.org/complete-list-of-horse-breeds/
[13] https://www.gov.pl/web/rolnictwo/aukcja-w-janowie-podlaskim