Dlaczego facelia to dobra roślina poplonowa? Co jest lepsze: facelia czy gorczyca na poplon? Kiedy i jak siać facelię błękitną, żeby otrzymać dopłatę za międzyplon ozimy? To i więcej – w artykule. Przeczytaj i skorzystaj!
Jaką rośliną jest facelia błękitna?
Facelia błękitna należy do rodziny astrowatych [4]. To jednoroczna, miododajna roślina, która osiąga od 40 do 100 cm wysokości. Ma ona krótki okres wegetacji (100 dni), niewielkie wymagania glebowe oraz jest odporna na suszę i przymrozki [1].
Facelia – poplon idealny?
Facelia świetnie sprawdza się zarówno jako międzyplon ścierniskowy, jak i międzyplon ozimy, ponieważ [1] [4]:
- jest fitosanitarna;
- pozostawia po sobie dużą masę materii organicznej;
- posiada wiązkowy system korzeniowy, który poprawia strukturę gleby,
- ogranicza rozwój chwastów;
- ma tempo wzrostu szybsze od innych roślin na poplon.
Facelia czy gorczyca na poplon?
Gorczyca i facelia nadają się na poplon na każdym rodzaju gleby [4] [9]. Obie rośliny są miododajne i można za nie otrzymać dopłaty z ekoschematu „Rolnictwo węglowe”.
Wybierając między facelią błękitną a gorczycą białą, warto wziąć pod uwagę, że [4]:
- gorczyca nie jest zalecana jako przedplon dla roślin bobowatych ani poplon na polach z kiłą kapustnych;
- palowy system korzeniowy gorczycy nie spulchnia ziemi;
- pozostałości po uprawie gorczycy zawierają duże ilości glukozynolanów negatywnie wpływających na mikrobiom.
Za gorczycą przemawia jednak niższa cena jej nasion (styczeń 2025 – nasiona kwalifikowane ok. 240 zł/25 kg, a zwykłe ok.140 zł/25 kg) w porównaniu z nasionami facelii (odpowiednio ok. 500 zł i ok. 400 zł).
W praktyce można uniknąć dylematu „facelia czy gorczyca na poplon?” i postawić na mieszanki obu roślin. Jako międzyplon ścierniskowy dobrze sprawdzi się mieszanka 10 kg gorczycy białej i 5 kg facelii, a jako międzyplon ozimy – mieszanka 10 kg gorczycy i 6 kg facelii [1].
Facelia – jak uprawiać?
Pierwszym etapem uprawy facelii jest przygotowanie ziemi. W tym celu, po zbiorze przedplonu, wykonywana jest podorywka na głębokość 12-15 cm i bronowanie. W przypadku facelii na poplon stosuje się też przedsiewne nawożenie potasem i fosforem w dawce 70 kg K2O oraz 50 kg P2O5 [1] [3].
Jakie nasiona facelii wybrać i z czym ją mieszać?
Wybierając nasiona facelii, warto zwrócić uwagę na jej odmiany. W Krajowym Rejestrze CEBORU jest ich obecnie 7 [5]. Odmiany facelii różnią się od siebie miododajnością oraz przeznaczeniem. Dla przykładu odmiana Asta nadaje się na zielony nawóz, kiszonkę i zielonkę, a facelia odmiany Anabela jest polecana na międzyplon ścierniskowy [12].
Zaleca się, żeby facelia na poplon nie była wysiewana samodzielnie, ale jako składnik mieszanki poplonowej [2]. Mieszanka do międzyplonu ozimego może składać się np. z 4 kg facelii i 40 kg wyki lub seradeli albo z 6 kg facelii i 10 kg gorczycy. Na międzyplon ścierniskowy odpowiednia będzie mieszanka poplonowa zawierająca np. 4 kg facelii i 80 kg łubinu żółtego albo 6 kg facelii i 40 kg wyki ozimej [1].
Facelia na poplon – kiedy siać?
Termin wysiewu facelii błękitnej przypada na okres od 25 lipca do 20 sierpnia, ale wielogatunkowa mieszanka na poplon zawierająca facelię nie powinna być wysiewana po 5 sierpnia [1] [3].
Jak siać facelię?
Rozstaw międzyrzędzi facelii powinien wynosić 10-15 lub 20-25 cm [3]. Nasiona facelii wysiewa się na głębokość 2-3 cm i dokładnie przykrywa glebą [1] [3]. Następnie należy wykonać wałowanie i bronowanie posiewne [1].
Facelia na poplon – ile na hektar?
Na lepszych glebach wystarczy 8-10 kg nasion facelii na hektar, na słabszych należy użyć 12-15 kg/ha [3].
Zbiór facelii i co dalej?
Facelia błękitna zazwyczaj jest uprawiana jako roślina poplonowa na przeoranie jako zielony nawóz oraz na paszę. Facelię można też pozostawić w mulczu, jako ochronę ziemi przed erozją [1].
Dopłaty za facelię
W ekoschemacie „Rolnictwo węglowe” przewidziano dopłaty za międzyplon ozimy lub wsiewki śródpolowe. Ich wysokość wynosi 435,10 zł/ha [11] [13]. Otrzymanie dopłaty obwarowane jest wieloma warunkami. Pierwszy dotyczy składu mieszanki poplonowej. Ta wysiewana na międzyplon ozimy musi składać się z dwóch gatunków spośród określonej grupy roślin. Na liście tej znajdują się między innymi rośliny miododajne. Z tego powodu można otrzymać dopłatę za międzyplon ozimy wykonany mieszanką poplonową z udziałem miododajnej facelii [11].
Drugi warunek dotyczy terminu wysiewu międzyplonu ozimego. Aby otrzymać dopłatę, należy wykonać siew między 1 lipca a 1 października i utrzymać międzyplon do 15 lutego kolejnego roku (mulczowanie jest możliwe po 15 listopada) [11].
Źródła
[1] https://czwa.odr.net.pl/materia%C5%82y-szkoleniowe/41-kategoria/dzialy/systemy-produkcji-rolnej-standardow-jakosciowych-i-doswiadczalnictwa/3938-facelia-b%C5%82%C4%99kitna-%E2%80%93-doskona%C5%82a-na-poplon.html
[2] https://www.farmer.pl/produkcja-roslinna/facelia-krolowa-mieszanek-miedzyplonowych,134288.html
[3] https://www.farmer.pl/produkcja-roslinna/inne-uprawy/facelia-w-poplonie,38848.html
[4] https://agroprofil.pl/wiadomosci/uprawa/rosliny-poplonowe-duzy-wybor-trudny-wybor/
[5] https://coboru.gov.pl/pl/wyszukiwanie
[6] https://www.wodr.poznan.pl/doradztwo/produkcja-roslinna/uprawa-facelii-blekitnej
[7] https://www.agrofakt.pl/facelia-slonecznik/
[8] https://www.rynek-rolny.pl/artykul/jak-i-kiedy-siac-facelie-przedstawiamy-najwazniejsze-zasady.html
[10] https://poradnikogrodniczy.pl/facelia-blekitna.php
[12] https://kb.pl/rosliny/inne-rosliny/facelia-blekitna-opis-zastosowanie-uprawa-porady-praktyczne/
[13] WPR 2023-2027