Przeczytaj, jak powinna wyglądać uprawa winogron! Jakie są odmiany winogron o dużych owocach? Kiedy sadzić winogrona i jak sadzić winogrona? Jak szczepić winogrona? Kiedy przycinać winogrona? Zajrzyj do artykułu i skorzystaj ze wskazówek krok po kroku!
Czy uprawa winogron deserowych w Polsce ma sens?
W Polsce rośnie popularność amatorskiej uprawy winogron deserowych. Wynika to ze wzrostu średniej rocznej temperatury, cieplejszych lat i łagodniejszych zim. Na rynku pojawiły się też nowe, lepiej znoszące chłodniejszy klimat odmiany winogron [1]. Wciąż jednak nasz krajowy klimat stanowi wyzwanie dla upraw winorośli. Ciepłolubna winorośl źle bowiem znosi wietrzną pogodę, burze, grad, długotrwałe deszcze, mróz i przymrozki (szczególnie te w kwietniu i maju) [1] [2].
Uprawa winogron zaczyna się od wyboru odmiany!
Deserowe odmiany winogron (uwaga: nie nadają się do wyrobu wina) są bardziej wymagające w uprawie i mniej odporne na mróz niż odmiany uniwersalne. Ich przewagą są zwykle smaczniejsze, większe owoce. Warte polecenia odmiany winogron o dużych owocach to [4]:
- jasne winogrona: Arkadia, Fumosa Albae, Muskat Letni;
- ciemne winogrona: Ajwaz, Alden i Nero.
Do bezpośredniego spożycia nadają się również odmiany uniwersalne, a wśród nich godne polecenia są odmiany winogron [4]:
- jasnych: Kristaly, Perła Zali, Prim, Refren;
- ciemnych: Iliczewskij Rannij i Swenson Red.
Warto też wiedzieć, że odmiany winorośli mogą być samopylne lub obcopylne (np. Podarok Zaporoża). Te ostatnie wymagają do owocowania, rosnącej obok innej, kwitnącej w tym samym czasie odmiany [1].
Uprawa winogron, która ma zapewniać owoce przez cały sezon, powinna składać się z odmian, które owocują w różnych miesiącach [1]. Może być to przykładowo następujący zestaw: sierpniowa odmiana winogron Garold, wrześniowy Nero i październikowy Frontenac.odmiany winorośli mogą być samopylne czy obcopylne
Oczywiście istotne są także walory smakowe, a za najlepsze coraz częściej uważane są winogrona bezpestkowe. Godne polecenia, najsmaczniejsze odmiany winogron bezpestkowych to np. bardzo wczesna odmiana winogron różowych Einset Seedless i winogron białych Himrod oraz późna, ciemna odmiana Venus.
Sadzonki winorośli ze szkółki czy samodzielne rozmnażanie winogron?
W amatorskiej uprawie winogron najlepiej korzystać z doniczkowych sadzonek winogron. Warto wybierać takie, które mają zdrewniałą łodygę, czepne wąsy oraz zdrowe liście [9]. Posiadacze uprawy winorośli zwykle samodzielnie prowadzą rozmnażanie winogron (szczepienie). Najlepszą porą na szczepienie winogron jest koniec wiosny (letnie szczepienie winogron). Oto jak szczepić winogrona [10]:
- jesienią wycina się łozy, które powinny przeczekać zimę w umieszczonych w chłodnym pomieszczeniu skrzynkach z wilgotnym piaskiem;
- wiosną łozy dzieli się na zrazy (z których każdy powinien posiadać przynajmniej jeden pąk) i opryskuje się je preparatem grzybobójczym;
- zrazy moczy się przez 12 godzin w wodzie, a następnie przycina nad i pod pąkiem, tak aby uzyskać pęd o długości około 2 cm;
- wybraną wcześniej podkładkę (np. Kober 5BB, SO4 lub 125AA) przycina się do wysokości drugiego węzła liściowego i wykonuje się w nim wzdłużne cięcie, w którym umieszcza się przycięty zraz. Ranę ściśle obwiązuje się materiałem agrotechnicznym.
Szczepienie winogron ma największą szansę na sukces, jeśli w kolejnych dniach temperatura nie będzie niższa niż 12oC [10].
Uprawa winogron wymaga dobrego miejsca, czyli jakie stanowisko i jaka ziemia do winogron?
Winogrona uwielbiają ciepło, a odpowiednia liczba ciepłych dni jest im niezbędna zarówno do dojrzewania owoców, jak i do drewnienia łozy. W polskim, zmiennym klimacie uprawa winogron deserowych najlepiej udaje się więc pod osłonami. Mogą nimi być zadaszenia, szklarnie lub tunele [1]. Polowa uprawa winogron ma szanse na najlepsze owocowanie, jeżeli znajduje się w miejscu ciepłym, nasłonecznionym, osłoniętym od wiatru i bez tendencji to tworzenia zastoisk mrozowych [3]. Najlepiej pod uprawę winogron nadają się wystawy południowe lub południowo-zachodnie [1]. Ziemia do winogron powinna być żyzna (ale nie silnie azotowa), lekka, piaszczysta lub piaszczysto-kamienista [1] [3].
Kiedy sadzić winogrona?
Uprawę winogron najlepiej zakładać wiosną, na przełomie kwietnia i maja [8]. Dopuszczalnym terminem są także październik i listopad [8]. Przez kolejne trzy lata warto sadzonki winorośli na zimę obsypywać korą lub trocinami [9].
Jak sadzić winogrona i jakie jest dobre sąsiedztwo dla winogrona?
Im silniej rosnąca odmiana winogron i im żyźniejsza gleba, tym gęstość sadzenia powinna być mniejsza. Sadzonki winogron wysadza się w rzędy ukierunkowane w linii północ–południe. Należy osłonić je tubami wegetacyjnymi, a przy sadzonce umiejscowić podporę [8]. W pobliżu uprawy winogron można usytuować grządki z warzywami kapustnymi, fasolką szparagową i szczypiorkiem. Odpowiednim sąsiedztwem dla winogron jest również mięta, mniszek lekarski, szałwia oraz morwy i śliwy [14].
Kiedy i czym nawozić winogrona?
Nawożenie winorośli zazwyczaj jest wymagane od trzeciego roku uprawy winogron. Azotowy nawóz do winogron podaje się w dwóch dawkach: pierwszą późną jesienią (mocznik) albo wiosną (saletra amonowa), a drugą w fazie pełni kwitnienia (saletra wapniowa) [11]. Potasowy i fosforowy nawóz do winogron dawkuje się kilka razy w sezonie: przed kwitnieniem (III-IV), w czasie kwitnienia (V-VI) i podczas zawiązywania owoców [15]. Przyjmuje się, że uprawa winogron na średnich glebach wymaga do dobrego owocowania: 40-50 kg N, 25-35 kg P i 100-150 kg K na hektar [11].
Uprawa winogron a choroby winorośli, czyli jaki oprysk na winogrona?
Uprawie winogron zagraża szereg szkodników i patogenów. Na szczęście choroby winogron można skutecznie zwalczać. Należy jednak pamiętać, że jako oprysk na winogrona można stosować jedynie takie środki, które są dopuszczone do użycia w programie ochrony winorośli [7]. Dla przykładu, aby zwalczyć [6] [7]:
- mączniaka rzekomego – można stosować m.in. Fopaz jako opryski winogron (terminy: pod początku rozwoju kwiatów aż do zakończenia rozwoju owoców, karencja 28 dni);
- szarą pleśń – dopuszczony jest m.in. Avalon Pyrogal (terminy: od końca kwitnienia do początku dojrzewania jagód, karencja 21 dni);
- szpeciela pilśniowca (pilśniowiec winoroślowy) – używa się preparatów zawierających olejek pomarańczowy (terminy: od etapu rozwiniętych liści aż po etap dojrzałych owoców; karencja 1 dzień).
- mszyce – jako oprysk na winogrona można stosować m.in. acetamipryd 200 g (karencja 14 dni).
Jak przycinać winogrona, aby uformować ich odpowiedni kształt?
Uprawa winorośli powinna być prowadzona w taki sposób, aby roślina posiadała mocny, zdrewniały, wieloletni pień o wysokości ok. 70 cm, z którego wyrastają ramiona owoconośne oraz młode latorośle [16]. Najczęściej stosowaną metodą cięcia winogron jest tzw. sznur poziomy dwuramienny, dzięki któremu możliwe jest prowadzenie winorośli na pergoli lub na rusztowaniu. Tego typu przycinanie winogron przeprowadza się od trzeciego roku po posadzeniu. Na krzaku pozostawia się dwa silne pędy skrócone na 8-10 oczek i dwa na 2 oczka. Dłuższe pędy mocuje się do poziomych umocnień. Wyrosną z nich łozy owoconośne, które prowadzi się w pionie, a po owocowaniu przycina się nad najwyższym gronem za 3 liściem. Dwa krótsze pędy będą służyły do wytworzenia głównych, poziomych ramion w kolejnym roku [11] [16].
Kiedy przycinać winogrona w celu pobudzeniu owocowania?
Plonotwórcze cięcie winogron wykonuje się w dwóch terminach: wiosną lub późnym latem/jesienią. Przycinanie winogron na wiosnę (początek marca) jest terminem optymalnym, ponieważ obejmuje także usuwanie pędów uszkodzonych przez mrozy. Przycinanie winogrona jesienią wiąże się natomiast z ryzykiem uszkodzenia pąków [11] [16].
Jak i kiedy przesadzać winogrona?
Przesadzanie winogron najlepiej przeprowadzać we wrześniu i październiku lub zimą (listopad-styczeń) [12] [13]. Zasadą jest, że im młodszy krzak winogron, tym lepiej je zniesie. Przed przesadzaniem winogron należy je przyciąć w ten sposób, aby pień miał maksymalnie 1-2 m. Wyciąć trzeba także owoce, liście i młode pędy, a największe rany zabezpieczyć maścią ogrodniczą. Następnie warto lekko podlać winorośl, wykopać jak największą bryłę korzeniową (głębokość wykopu ok. 60 cm, średnica 90 cm) i owinąć ją jutą. W takiej formie krzak nadaje się do transportu w nowe miejsce [12]. Dołek powinien być wykopany w ten sposób, by roślina rosła na takiej samej głębokości jak wcześniej [13].
Po umieszczeniu w nim winorośli należy ją bardzo oszczędnie podlać, a u nasady krzaka usypać kopczyk i zabezpieczyć przesadzoną roślinę ściółką [12]. W kolejnych tygodniach gleba wokół przesadzonej winorośli musi być stale wilgotna, ale nie błotnista. W pierwszym sezonie po przesadzeniu winogron wzrost rośliny będzie osłabiony, a powrotu do formy można oczekiwać w kolejnym roku [13].
Źródła
[2]
https://www.sadyogrody.pl/owoce/101/czy_import_winogron_deserowych_moze_byc_przeszkoda_w_rozwoju_krajowej_produkcji,47324.html[3] https://www.sadyogrody.pl/owoce/101/uprawa_winorosli_coraz_bardziej_popularna_w_polsce_co_trzeba_wiedziec_przed_zalozeniem_winnicy,45611.html
[4] https://www.agrofakt.pl/odmiany-winorosli-deserowe-a-winne/
[7] https://www.inhort.pl/files/sor/programy_ochrony/Program_ochrony_winorosl.pdf
[8] https://www.kalendarzrolnikow.pl/2337/wszystko-o-uprawie-winorosli
[9] https://ogrodniktomek.pl/2016/02/uprawa-winorosli/
[10] https://www.agrofakt.pl/szczepienie-winorosli-jak-wykonac/
[12] https://niepodlewam.pl/jak-przesadzic-stara-winorosl/
[13] https://zielonyogrodek.pl/pielegnacja/uprawa-roslin/5769-przesadzanie-starej-winorosli
[16] Cięcie winorośli LODR, Końskowola 2024