Zajrzyj do artykułu i upewnij się, kiedy przycinać porzeczki, aby cieszyć się obfitym zbiorem i dorodnymi owocami! Jak przycinać porzeczki czerwone i białe, a jak czarne? Który miesiąc jest najlepszy na przycinanie porzeczek? Czy wycinać pędy w całości, czy skracać je do pewnej wysokości? To i więcej w poniższym artykule!
Czemu przycinanie porzeczek jest tak ważne?
Cięcie porzeczki jest kluczowym elementem jej uprawy. W dużej mierze to właśnie odpowiednio przeprowadzane przycinanie porzeczek decyduje o tym, jakiej jakości i wielkości owocowania można się spodziewać. Poza tym cięcie porzeczek wzmacnia odporność krzaków na choroby i szkodniki. Należy też pamiętać, że na plantacjach z właściwie uformowanymi krzakami zbiór jest łatwiejszy i szybszy.
Które miesiące wybrać na przycinanie porzeczek i które lata od posadzenia?
Nie każda pora roku nadaje się na przycinanie porzeczek. Warto wiedzieć, kiedy przycinać porzeczki w ciągu roku, aby nie narazić krzaków na infekcje. Zarówno przycinanie porzeczek czerwonych, jak i cięcie porzeczek czarnych można wykonać w dwóch terminach [2] [3] [4]:
- Optymalnym terminem wykonania cięcia porzeczki jest przedwiośnie, zanim jeszcze rośliny wejdą w okres wegetacji, np. marzec.
- Dobrym terminem cięcia porzeczek jest też jesień (okres tuż po zbiorach, czyli sierpień – wrzesień, lub przed zimą, na przełomie października i listopada). Z powodów organizacyjnych termin ten coraz częściej bywa wybierany na większych plantacjach.
Najgorszym i niezalecanym terminem cięcia porzeczek jest wiosna. W tym czasie rany wydzielają dużo soków, co osłabia rośliny, utrudnia gojenie się miejsc cięcia i sprzyja wdawaniu się zakażeń [2].
Odrębną kwestią jest to, kiedy przycinać porzeczki w kolejnych latach po posadzeniu. Pierwsze, formujące cięcie porzeczki czerwonej, białej i czarnej ma miejsce od razu po posadzeniu. Pobudzające owocowanie przycinanie porzeczek w kolejnych latach wygląda inaczej u porzeczki czarnej niż u porzeczek kolorowych.
Jak i kiedy przycinać czarne porzeczki?
Przez pierwsze trzy lata od posadzenia wykonuje się formujące cięcie porzeczki czarnej. Począwszy od czwartego roku po posadzeniu przychodzi czas na plonotwórcze przycinanie porzeczek czarnych [3] [6] [7] [8].
Formujące przycinanie porzeczki czarnej
Pierwsze przycinanie porzeczek ma na celu ukształtowanie bryły krzewu, tak aby przyjęła ona kształt litery V. Dotyczy to także upraw wysokotowarowych, ponieważ czarna porzeczka nie nadaje się do prowadzenia w formie szpalerowej [2] [5] [7].
Cięcie porzeczki czarnej po posadzeniu polega na przycięciu jej pędów krótko nad ziemią (na 2-3 pąki) [7]. Dzięki temu roślina zostaje pobudzona do wydania wielu nowych, zdrowych gałązek. Jeżeli cięcie porzeczki ma miejsce przed zimą, przycięte odgałęzienia warto obsypać około trzycentymetrową warstwą ziemi, aby uchronić je od przemarznięcia. Po pierwszym roku wegetacji właściwie przycięte krzewy posiadają zwykle 4-6 mocnych pędów, których nie należy ciąć przez kolejne 2-3 lata [7].
W drugim i trzecim roku wykonuje się jedynie oszczędne, korekcyjne cięcie porzeczek, czyli usuwa nadmiarowe odgałęzienia, pędy mocno skośne, płożące się, poziome, uszkodzone lub chore [5].
Pobudzające owocowanie cięcie porzeczki czarnej
Począwszy od czwartego roku po posadzeniu, co roku należy wykonywać plonotwórcze i prześwietlające cięcie porzeczek. U czarnej porzeczki pąki kwiatowe najobficiej pojawiają się na najmłodszych gałązkach (jednorocznych pędach rosnących zarówno z szyjki korzeniowej, jak i jako odrosty na starszych gałęziach). W efekcie czarna porzeczka owocuje głównie na pędach rocznych i dwuletnich, a pędy czteroletnie powinny być wycinane [5] [7] [8]. Wycinać należy też nadmiarowe młode odrosty [5].
Trzeba pamiętać, że coroczne cięcie czarnej porzeczki polega na wycinaniu całych pędów, a nie na skracaniu gałęzi! Żeby nie powodować podwyższania się karpy, należy je wykonywać tuż przy szyjce korzeniowej [3] [6] [8].
U regularnie ciętych krzewów zwykle wystarcza usunięcie około 20% pędów [7]. Skala przycinania zaniedbanych krzaków jest większa i może sięgać nawet 50% gałęzi, co niestety oznacza obniżenie owocowania w kolejnym sezonie [4].
Prawidłowo prowadzone krzaki czarnej porzeczki posiadają około 15 pędów, w tym 4-6 jednoocznych oraz po 3-5 pędy dwuletnie i trzyletnie [7].
Coroczne przycinanie czarnej porzeczki powinno obejmować także usuwanie pędów chorych, uszkodzonych, obumarłych, płożących się po ziemi, nadmiarowych, cienkich i wiotkich [7].
Jak i kiedy przycinać porzeczki czerwone i białe?
Miesiące, kiedy należy wykonać przycięcie porzeczek czerwonych i białych, są takie same jak w przypadku porzeczek czarnych (przedwiośnie i jesień) [4]. Tak samo też przeprowadzane jest przycinanie porzeczki czerwonej tuż po jej posadzeniu (cięcie nisko nad ziemią). Inaczej natomiast wygląda cięcie porzeczki czerwonej i białej w kolejnych latach od posadzenia. Wynika to z faktu, że u porzeczek kolorowych najlepiej owocują dwu- i trzy-letnie krótkopędy [4]. Oto instrukcja, kiedy i jak przycinać porzeczki kolorowe [4]:
- w drugim roku od posadzenia – pozostawia się na krzewie jedynie 4-5 najmocniejszych gałązek i obcina się je na wysokość około 40 cm;
- w trzecim roku i kolejnych latach – krzew prowadzi się w ten sposób, by posiadał jedynie pędy od jednorocznych po czteroletnie. Pędy jednoroczne skraca się też do 40 cm. Nie skraca się gałązek wieloletnich. Pędy starsze niż czteroletnie wycina się w całości u podstawy krzewu.
Podobnie jak w przypadku porzeczki czarnej, niezależnie od wieku rośliny, cięcie porzeczki czerwonej i białej powinno obejmować także sanitarne usuwanie gałęzi obumarłych, uszkodzonych, nadmiarowych itp. [4] [7].
Jak i kiedy przycinać porzeczki w celu odmłodzenia plantacji?
Nawet właściwie przycinane porzeczki szybko się starzeją. Nadchodzi wtedy moment na radykalne działania. Jak określić moment, kiedy przycinać porzeczki, aby odmłodzić plantację? Zwykle ma to miejsce po 7-8 latach, a sygnałem do przeprowadzenia odmładzającego cięcia porzeczek jest znaczący spadek owocowania [7].
Odmładzające przycinanie porzeczki wykonuje się zwykle jesienią i polega ono na jak najniższym ścięciu wszystkich pędów (około 5 cm nad ziemią) u wszystkich krzewów naraz. Po dwóch latach można się spodziewać powrotu do owocowania w normalnej skali. Kolejne odmładzanie plantacji porzeczek wykonuje się zwykle co 6-7 lat [7].
Źródła
[1] METODYKA INTEGROWANEJ PRODUKCJI PORZECZKI CZARNEJ I CZERWONEJ, Warszawa, styczeń 2023 r.
[2] https://jagodnik.pl/porzeczka-sadzenie-uprawa-ciecie-oraz-pielegnacja/
[7] https://modr.pl/sites/default/files/brochures/ciecie_krzewow_owocowych_na_ww.pdf