Kukurydza to najważniejsze na świecie zboże paszowe, a areał jej upraw ciągle rośnie. Od czego zależy opłacalność kukurydzy na ziarno i na kiszonkę? Jakie są prognozy rynkowe dla jej producentów? Ile kukurydzy można uzyskać z 1 hektara? I w końcu: jakie odmiany wybrać, aby cieszyć się wysokimi plonami? O tym wszystkim w naszym artykule.
Rynek kukurydzy w Polsce i na świecie
Polska zajmuje trzecie miejsce w Europie wśród producentów kukurydzy, a nasze zbiory to ponad 10% całej unijnej produkcji [1].
Areał upraw kukurydzy w Polsce z roku na rok rośnie i w 2022 roku osiągnął 1,86 mln ha, w tym ponad 1 mln z przeznaczeniem na ziarno [3]. Liderem w jej produkcji pozostaje woj. wielkopolskie, gdzie w 2020 roku kukurydza zajmowała 20% wszystkich zasiewów.
Odpowiada to międzynarodowym trendom rynkowym, jako że w ciągu ostatnich 20 lat skala produkcji kukurydzy na świecie zwiększyła się o 100% [1]. Kukurydza stała się bowiem najważniejszym na świecie zbożem paszowym, ze względu na wyjątkowo wysokie plonowanie i wartość odżywczą.
Perspektywy rozwoju rynku kukurydzy są dobre, a eksperci przewidują dalszy wzrost popytu, co przekłada się na wysoką opłacalność upraw.
Najlepiej plonujące odmiany kukurydzy na ziarno i kiszonkę
W rejestrach PDO znajduje się około 200 odmian kukurydzy rekomendowanych do uprawy niemal na całym obszarze Polski [2]. Odmiany te są odporne na stres suszy, niską temperaturę, wyleganie oraz na porażenie chorobami grzybowymi i insektami. Dzięki temu, mają dużą żywotność, wysoki wzrost i plon.
Odmiany sklasyfikowano w trzy grupy, które różnią się długością okresu wegetacji i są opisane liczbą FAO: do 220 – odmiany wczesne; 230-250 – średnio wczesne; 260-300 średnio późne. Znając FAO można stwierdzić, ile kukurydzy z hektara można się spodziewać. Im większa jest wartość FAO, tym większa plenność odmiany [6].
W Polsce niezmiennie od wielu lat, plon wzorca rośnie i w uprawach PDO w 2021 roku osiągał prawie 140 dt/ha [2]. Dla trzech klas wczesności kukurydzy wyglądało to w następujący sposób:
- We wczesnych odmianach kukurydzy plon wzorca wynosił 123,7 dt/ha. Wśród nich znalazły się takie odmiany kukurydzy na ziarno, jak: Amavit, KWS Odorico, ES Fieldgold, KWS Salamandra, RGT Irenoxx czy Amaroc. [2]
- W grupie średnio wczesnej plon wynosił 126,6 dt/ha, w odmianach takich jak: P8834, Inception, P8329 i Farmpower [2].
- Najlepiej plonujące odmiany kukurydzy znajdują się w grupie średnio późnej. Plon w ich przypadku wyniósł 134 dt/ha, a liderami były odmiany ES Broadway, ES Winway i Hardware [2].
Zgodnie z wynikami kontroli PIORIN, Polska wciąż pozostaje wolna od kukurydzy GMO [8].
Opłacalność kukurydzy na ziarno
Rosnąca popularność kukurydzy wynika z jej wysokich plonów, które są nawet o 25% większe niż plony pszenicy ozimej i prawie o 40% niż jarej. Kukurydza jest też liderem, jeżeli chodzi o opłacalność upraw. W kwietniu 2022 Wielkopolska Izba Rolnicza szacowała zysk z uprawy kukurydzy na ziarno na poziomie 4000 zł z hektara, a na kiszonkę na około 1800 zł z hektara.
Jak zwiększyć opłacalność upraw kukurydzy?
Aby uzyskać wysoką opłacalność upraw, warto zwrócić uwagę na główne kategorie nakładów produkcyjnych:
- Nawet 50% kosztów produkcji mogą stanowić nawozy [4]. W przypadku kukurydzy konieczne jest wspomaganie roślin azotem, potasem, cynkiem, manganem i borem. Oszczędności należy szukać w zastosowaniu obornika oraz zwiększeniu efektywności użycia nawozów mineralnych [3].
- Ziarna do siewu stanowią około 25% nakładów [4]. Tu niewiele da się zaoszczędzić. Wciąż bowiem cena wiąże się z jakością, co oznacza, że im lepsze ziarno, tym większa szansa na lepsze plony i dochodową uprawę [3].
- Istotną częścią kosztów jest dosuszanie ziarna po żniwach [4]. Zważywszy na rosnące ceny energii, czynność ta może znacząco obniżyć zysk z hektara. Warto więc postawić na te odmiany kukurydzy, dla których COBORU raportuje niską wilgotność ziarna, np. KWS Jaipur, KWS Salamandra i Amavit [3].
Zielony liść i dużo skrobi, czyli pożądane cechy kukurydzy na kiszonkę
W przypadku upraw na kiszonkę, opłacalność kukurydzy związana jest z cechą Stay Green – tzw. „efektem zielonego liścia” [7]. Oznacza on zachowanie zielonych liści nawet w okresie zbliżającej się dojrzałości. Dłużej zachowana zieleń to więcej dni zdolności do fotosyntezy, dzięki czemu uzyskuje się lepszą masę plonu oraz ziarno o wyższej zawartości skrobi.
Efekt ten pozytywnie wpływa też na proces produkcji kiszonki. Zielone liście są bardziej podatne na ubijanie zielonki w silosie lub pryzmie, dzięki czemu łatwiejszy staje się rozwój bakterii kwasu mlekowego. W efekcie powstaje lepiej zakonserwowana i bardziej wartościowa żywieniowo kiszonka.
Jakie są najlepsze odmiany kukurydzy na kiszonkę? Dla optymalnych efektów warto wybierać kukurydzę o dużej zawartości skrobi, łatwo strawnych włókien oraz z potencjałem wytworzenia wysokiego plonu suchej masy z hektara – np. DKC 3204 [7].
Źródła:
[1] https://agronews.com.pl/artykul/eksperci-prognozuja-wyrazny-wzrost-produkcji-i-zuzycia-kukurydzy-na-swiecie/
[2] https://www.farmer.pl/produkcja-roslinna/zboza/kukurydza-ziarnowa-w-pdo-2021,114698.html