Pieczarka jest jednym z przodujących polskich towarów eksportowych, a uprawa pieczarek wciąż należy do tych zyskownych. Jednak, jak wszędzie – i tu nie brak wyzwań. Warto przeczytać, jaka jest skala polskiej produkcji pieczarek. Jakie są wyzwania rynkowe i na co zwrócić uwagę, planując inwestycję w pieczarkarnię?
Produkcja pieczarek w Polsce
W Europie rynek pieczarek wart jest około 1,5 miliarda euro. Szacuje się, że aż 50% rynku należy do Polski i Holandii [4]. Pierwsze miejsce na podium w kategorii produkcji pieczarek zajmuje Polska, z roczną ilością 330 tys. ton, a drugie – Holandia z ilością 230 tys. ton (dane z roku 2022) [1]. Przeliczając to na pieniądze, wartość polskiej produkcji pieczarek określa się na około 2 miliardy złotych [5].
Nie dziwi więc fakt, że Polska jest największym eksporterem pieczarki w Europie i jednym z największych na świecie (na lokalnym rynku zostaje jedynie 30-40% krajowej produkcji)[1][2]. Wartość polskiego eksportu pieczarki stanowi 50% wpływów z eksportu wszystkich warzyw. Co więcej, od dekady, co roku, wartość polskiego eksportu pieczarki rośnie, a w ciągu ostatnich 15 lat powiększyła się o 100% [2][5]. Nieustająco też od lat największymi odbiorcami polskiej pieczarki są Niemcy i Wielka Brytania (po 25% całego eksportu) oraz Francja (14%) [5].
Uprawa pieczarek – wyzwania i szanse rynkowe
Przewiduje się, że w wieloletniej perspektywie wysokość krajowego i zagranicznego popytu na pieczarkę będzie stabilna [4]. Nie do pobicia pozostanie też wyjątkowa jakość polskiej pieczarki, której zbiór u nas odbywa się ręcznie [2]. Coraz częściej mówi się też o dodatkowych źródłach dochodów, jakie może przynieść uprawa pieczarek. Okazuje się bowiem, że zużyte podłoże popieczarkowe może być używane przez rolników jako nawóz. Cena za tonę może wynosić od symbolicznej złotówki aż do nawet 75 zł/t, choć czasem podłoże popieczarkowe jest wymieniane w barterze za słomę. Co ważne: handel podłożem popieczarkowym w praktyce ma sens tylko z sąsiadami, ze względu na wagę podłoża i koszt transportu [7].
Tym, co budzi niepokój polskich producentów pieczarki, jest konkurencyjność cenowa. Ze względu bowiem na rosnące koszty energii i pracy Polska stopniowo traci status dostawcy taniej żywności. Pojawia się więc ryzyko, że polska pieczarka przestanie być najtańsza na rynku [1][2].
Pieczarkarnia – wyzwania inwestycyjne
Towarowa uprawa pieczarek to biznes, który nie wymaga dużego areału, ale sporych nakładów inwestycyjnych [5].
Pierwszą decyzją, którą trzeba podjąć, jest wielkość pieczarkarni. Minimalną wielkość hali do uprawy pieczarek szacuje się na 400 m2. Optymalna wielkość pieczarkarni powinna jednak oscylować wokół 1200 m2. Przy tej powierzchni można bowiem prowadzić uprawę pieczarek z użyciem nowoczesnych technologii [3]. Obecnie największą popularnością cieszą się hale pozwalające na uzyskanie 600 m2 powierzchni samej uprawy pieczarki. Koszt takiej pieczarkarni sięga ok. 1,5 mln zł netto i oczywiście jest uzależniony od jakości wyposażenia [6]. Trzeba pamiętać, że do kosztu hali należy dodać koszt podłoża. Przeciętnie wynosi on ok. 60 tys. zł na halę, przy czym należy je wymieniać co 6 tygodni [6].
Niezbędnym elementem inwestycji w pieczarkarnię jest klimatyzacja. Bez niej uprawa pieczarek możliwa jest tylko przez dwa sezony: rozpoczynającym się w styczniu i rozpoczynającym się w sierpniu. Z klimatyzacją uprawa pieczarek może być prowadzona przez cały rok, nawet w 8 cyklach [3].
Warto zdać sobie sprawę, że przy 8 cyklach uprawy pieczarki, przy średnich plonach ok. 30 kg pieczarki z jednego metra kwadratowego i 600 m2 powierzchni uprawowej, można uzyskać plon ok. 145 ton pieczarek rocznie [5]. Ta liczba wskazuje na kolejne wyzwanie – nie wystarczy wyprodukować, należy jeszcze sprzedać, i to w większości za granicę. Zakładając pieczarkarnię, trzeba więc od razu szukać nabywców, którzy będą odbierać towar w hurtowych ilościach, i to w stałych odstępach czasu w ciągu roku.
Uprawa pieczarek – o czym pamiętać przed inwestycją?
Podsumowując, biznes uprawy pieczarek to inwestycja wymagająca precyzyjnego planowania i znaczących nakładów finansowych. Choć potencjalnie przekłada się ona na imponujące plony, to skuteczna sprzedaż, zwłaszcza za granicę, staje się kolejnym wyzwaniem dla przedsiębiorców w tej branży. Wartościowe jest zatem nie tylko produkowanie, lecz również skoncentrowanie się na zdobyciu stabilnego rynku zbytu.
Źródła:
[3] https://www.rynek-rolny.pl/artykul/uprawa-pieczarek-najwazniejsze-terminy-i-zasady.html
[4] https://miedzyrzecz.biz/aktualnosci/rusza-kampania-europejskie-pieczarki-ukryty-skarb/
[5] https://www.pap.pl/mediaroom/pieczarka-modna-nie-tylko-jesienia
[6] https://franchising.pl/artykul/9716/otwieramy-pieczarkarnie/