Odpowiednie żywienie w hodowli kur niosek jest kluczowe zarówno dla jakości jaj, jak i wydajności produkcji. Które zboża są najlepsze jako pasze dla kur niosek? Dlaczego śruta sojowa jest lepsza niż śruta rzepakowa? Ile DDGS może zawierać pasza dla kur niosek? Kiedy warto stosować owies w hodowli kur? Na te i inne pytania odpowiadamy w artykule.
Potrzeby żywieniowe kur niosek
Wysoką nieśność kur niosek osiąga się w dużej mierze przez stosowanie odpowiednio zbilansowanej diety bez gwałtownych zmian jej składu. W paszy dla kur niosek nie może zabraknąć składników wysokoenergetycznych, źródeł białka (w tym kompletu aminokwasów), lekkostrawnych surowych włókien, składników mineralnych (szczególnie wapnia w okresie nieśności – kreda pastewna, dolomit) i witamin. Nie należy też zapominać o dodawaniu do paszy żwirku lub całych ziaren zbóż, które pomagają rozdrabniać pokarm w żołądku, a tym samym chronią kury przed przedostawaniem się chorobotwórczych bakterii do dalszych odcinków przewodu pokarmowego.
Najwłaściwszą formą paszy w hodowli kur niosek jest pasza sypka, która w przeciwieństwie do paszy granulowanej nie powoduje pterofagii lub kanibalizmu. Składniki mineralne należy podawać w formie większych cząstek pokarmowych, tak żeby nie były pomijane podczas spożywania paszy [2].
Zboża jako pasza dla kur niosek – całe nasiona, śruta i DDGS
Podstawowym elementem paszy dla kur niosek są składniki pochodzenia roślinnego, w tym przede wszystkim ziarna zbóż, które ze względu na wysoką zawartość węglowodanów doskonale zaspokajają potrzeby energetyczne kur [3]. Ziarna zbóż można podawać kurom w postaci całej (lepsza ochrona przed patogenami), jak i śruty (zwiększona przyswajalność białka).
Popularną paszą dla kur jest też DDGS kukurydziany, czyli suszony wywar pozostający po oddestylowaniu alkoholu z zacieru. DDGS może stanowić 4-5% paszy dla kur niosek, ponieważ jest dobrym źródłem energii (skrobia i tłuszcz), wysokojakościowego białka (lepszego niż w samej kukurydzy), lekko strawnego włókna, witamin B, A i E oraz mikro i makroelementów (cynk, miedź, żelazo i selen).
UWAGA: jako pasze można stosować tylko takie DDGS-y, co do których jest pewność, że nie zawierają mikotoksyn, czyli zostały wyprodukowane z poszanowaniem mikrobiologicznych i toksykologicznych norm paszowych [5].
Spośród zbóż najbogatsze w białko są ziarna pszenicy, pszenżyta i kukurydzy, która ma jeszcze tę zaletę, że zawierają duże ilości karotenu (prowitamina A) i innych barwników mocniej wybarwiających żółtka jaj.
Mniej zasobne w białko i gorzej strawne są ziarna jęczmienne i, jeśli już trzeba ich używać, należy wybierać te z odmian bezostnych.
Kiełkowane ziarno jęczmienne i owsiane warto podawać w paszy dla kur niosek w okresie wylęgowym, ponieważ uzupełniają one zwiększone zapotrzebowanie na witaminę E w tym okresie. Generalnie owies, choć mniej chętnie zjadany przez drób, ze względu na wysoką zawartość witaminy E pozytywnie wpływa na nieśność i wylęgowość jaj.
Nie zaleca się stosowania w hodowli kur niosek żyta, gdyż może wywoływać problemy trawienne, np. biegunki.
UWAGA: podawanie kurom spleśniałego ziarna jest bardzo niebezpieczne. Pleśń wytwarza trujące mikotoksyny, które mogą prowadzić do upadków zwierząt.
Śruta poekstrakcyjna w żywieniu kur: sojowa czy rzepakowa?
Poekstrakcyjna śruta sojowa to najpopularniejsza pasza dla kur niosek spośród tych pozyskanych z nasion roślin oleistych. Poekstrakcyjną śrutę rzepakową można wprowadzać w ilościach nieprzekraczających tych określonych normami i tylko jeżeli jest dobrej jakości, żeby uniknąć pojawiania się jaj mniejszych, o nieprzyjemnym zapachu i z krwistymi śladami na żółtku. Warto pilnować, żeby zawartość śrut poekstrakcyjnych nie przekraczała 20% zawartości całej paszy [3].
Uzupełnienie pasz roślinnych dla kur niosek
Pamiętajmy, że ziarna zbóż i roślin oleistych nie mogą stanowić jedynej paszy dla kur niosek. Mają one za niską zawartość witamin (chodzi o witaminy z grupy B), składników mineralnych oraz niewystarczającą wartościowość biologiczną białka (brak niektórych aminokwasów) [2]. Konieczne jest więc stosowanie jako pasz dla kur niosek także:
- Pasz pochodzenia zwierzęcego, czyli mączek rybnych. Rzadko stosowane są jako pasze mleko i jego przetwory (można je stosować tylko w formie suszonej i sproszkowanej). Uwaga: w UE nie można stosować mączek mięsnych, mięsno-kostnych i z krwi [6].
- Składników mineralnych jako źródła: fosforu, wapnia, sodu, żelaza, cynku, manganu i miedzi [7].
- Dodatków paszowych, np. enzymów ułatwiających trawienie, stabilizatorów zabezpieczających przed biegunkami, witamin (A, D3, E, K3, grupy B, kwasu foliowego i pantotenowego), premiksów mineralno-witaminowych i aminokwasów [7].
Pasza dla kur niosek w chowie przyzagrodowym i fermowym
Żywienie w przyzagrodowej hodowli kur niosek jest w oczywisty sposób różne niż kur w chowie fermowym. Te pierwsze są żywione przede wszystkim zielonkami, ziemniakami, ziarnami zbóż oraz komponentami białkowymi (np. drożdże) i dodatkami mineralnymi. W chowie fermowym jako paszę dla kur niosek stosuje się ziarna zbóż, śruty poekstrakcyjne, nasiona zbóż strączkowych, premiksy oraz aminokwasy krystaliczne [1].
Przemysłowa pasza dla kur fermowych jest niezmienna przez cały rok. W chowie przyzagrodowym zimowe pasze dla kur niosek różnią się od letnich. Latem nawet 40% pokarmu kur przyzagrodowych pochodzi z wybiegów i pastwisk, dlatego zimą należy zapewnić im znacznie bogatszą paszę, która pokryje 100% potrzeb pokarmowych. Konieczne jest więc stosowanie premiksów, dodatkowych źródeł wapnia, poekstrakcyjnej śruty sojowej, pasz objętościowych (np. parowane ziemniaki, marchew lub dynia albo mocno rozdrobnione siano z młodych roślin i zielonki z młodych traw) [4].
Przeczytaj więcej o hodowli kur niosek: Salmonella – charakterystyka oraz zasady bioasekuracji
Źródła:
[1] https://www.agrofakt.pl/zywienie-kur-niosek/
[3] https://www.rynek-rolny.pl/artykul/zywienie-kur-niosek-jak-i-czym-karmic-kury-nioski.html
[4] https://www.farmer.pl/produkcja-zwierzeca/drob-i-jaja/zimowa-dieta-niosek,69275.html
[5] https://www.farmer.pl/produkcja-zwierzeca/drob-i-jaja/ddgs-z-kukurydzy-a-zywienie-drobiu,55724.html
[7] https://www.agrofakt.pl/dieta-kur-niosek-musi-byc-idealnie-zbilansowana-co-to-oznacza/