Salmonella – charakterystyka oraz zasady bioasekuracji

Autor Klaudia Lenhardt

30.03.2021

#artykuł ekspercki #bioasekuracja #choroby zwierząt #ekspert #hodowla drobiu #Klaudia Lenhardt #ptaki #Salmonella

Salmonella – charakterystyka oraz zasady bioasekuracji

Etiologia

Salmonelloza jest zakaźną chorobą zwierząt i ludzi, wywoływaną przez pałeczki Salmonella. Są to bakterie jelitowe, które mogą być przenoszone przez wszystkie zwierzęta oraz przez człowieka. Ich obecność w środowisku jest dosyć powszechna. Są źródłem zarówno strat ekonomicznych w produkcji drobiarskiej, jak również stanowią zagrożenie epidemiologiczne.

Podobnie jak w przypadku salmonelloz ludzi, najczęściej izolowanym serotypem Salmonella ze środowiska utrzymywania ptaków były serotypy Enteritidis oraz Typhimurium.

Możliwy scenariusz rozwoju zakażenia

W stadzie mogą się znajdować ptaki niezakażone, zakażone bezobjawowo oraz chore. Znoszone są jaja, których część jest zakażona. Następnie dochodzi do mieszania jaj w wylęgarni, gdzie część zarodków obumiera, a pozostałe wykluwają się i giną w ciągu 2–5 dni, wydalając przy tym zarazki do środowiska i będąc źródłem bakterii dla zdrowych zwierząt. W pierwszych 3–4 tyg. ptaki mogą chorować oraz padać. Jeśli przeżyją – wchodzą w stan zakażenia bezobjawowego, i dalej – w nieśność i ponownie niosą zakażone jaja.

Drogi zakażenia

Pionowa – transowarialna – z matki na pisklę.
Pozioma – pasza, woda, ściółka, zwierzęta gospodarskie, człowiek, ptaki domowe i dzikie, gryzonie, odpady lęgowe, inkubatory, klujniki, kosze transportowe, środki transportu, kurniki, wybiegi, sprzęt do obsługi drobiu, nawyk zjadania jaj, kanibalizm.

Salmonella Enteritidis, w odróżnieniu od innych serotypów, posiada zdolność zakażania jajników, co powoduje przedostawanie się bakterii do jaj. Inne serotypy zwykle pozostają w kale i zanieczyszczają powierzchnie skorupek jaj. Salmonella Enteritidis w zakażonych stadach hodowlanych za pośrednictwem jaj zakaża pisklęta, a te w stadach nieśnych – jaja i produkty jajeczne.

Wrażliwość bakterii Salmonella

Wrażliwa na działanie wysokiej temperatury,
w glebie przeżywa do 320 dni,
w wodzie do 60 dni,
w puchu i pierzu do 160 dni,
na skorupach jaj do 10 dni,
w pyle do 3 tygodni.

Objawy kliniczne

Okres wylęgania wynosi 1–5 dni.

U chorych ptaków może występować:

biegunka,
podwyższona temperatura ciała,
zasinienie grzebienia i dzwonków,
spadek nieśności i lanie jaj,
wychudzenie i zróżnicowanie stada,
chwiejny chód, objawy nerwowe,
duszność,
serowato-ropne zapalenie spojówek,
zamieranie zarodków,
zakażenia bezobjawowe (ważne badania przed ubojem).

Zmiany anatomopatologiczne

Zahamowanie resorpcji woreczka żółtkowego,
silne powiększenie wątroby i śledziony,
pęcherzyk żółciowy powiększony, wypełniony gęstą żółcią,
kule żółtkowe mają zmienioną barwę, wygląd i konsystencję (ciemnobrązowe lub czarne),
stany zapalne jajnika, otrzewnej, osierdzia, stawów,
nieżytowe zapalenie błony śluzowej jelit,
włóknikowe zapalenie bony śluzowej jelit ślepych,
ogniska martwicowe w płucach, mięśniu sercowym i żołądku,
u kogutów zanik jąder.

Leczenie i szczepienia

Zakaz leczenia. Wykonuje się szczepienia profilaktyczne stad towarowych kur niosek oraz stad rodzicielskich.

Zasady bioasekuracji

Stosowanie zasady „cały kurnik pełny lub cały kurnik pusty”.
Stosowanie prawidłowej obsady kurnika.
Utrzymywanie w jednym kurniku, w obrębie jednego stada, drobiu w jednakowym wieku.
Izolacja poszczególnych kurników przez zapewnienie osobnej obsługi, żywienia, narzędzi.
Zabezpieczenie paszy przed dostępem gryzoni i dzikich ptaków.
Rejestrowanie wejść osób postronnych na teren gospodarstwa.
Wykorzystywanie odzieży ochronnej przez osoby wchodzące na teren gospodarstwa.
Odkażanie kół pojazdów wjeżdżających na teren gospodarstwa.

Rejestrowanie prowadzonych regularnie czynności odkażania, dezynsekcji (owady) i deratyzacji (gryzonie).

Bibliografia, w tym przydatne strony