Koza miniaturka staje się coraz bardziej popularna. Nie bez powodu. Kozy miniaturowe są bowiem skorymi do zabawy i łatwymi w chowie zwierzętami towarzyszącymi. Nie są to jednak zabawki. W artykule dowiesz się m.in., ile żyją kózki miniaturki. Jak je pielęgnować? Co jedzą? Czym się różnią od kozy karłowatej? Przeczytaj i dowiedz się więcej o tych uroczych zwierzętach.
Kózka czy koza miniaturka? Koza pigmejska czy karłowata?
Szukając ofert sprzedaży kozy miniaturowej, można się natknąć na jej wiele nazw. Pojawiają się określenia: „koza miniaturowa, karłowata”, „koza miniaturka”, „wybitnie miniaturkowa kózka”, „kózka miniaturka”, „kozy karłowate”, „koza miniaturka domowa”, „kózki kozy miniaturowe, karłowate”. Widoczne na zdjęciach ogłoszeniowych kozy miniaturki różnią się od siebie długością sierści, budową ciała, wielkością i wyglądem rogów oraz kolorem (biało-rude, czarne, beżowe, czarne, jednolite i łaciate). Skąd się bierze ta różnorodność? Wyjaśnienie jest proste. Nie istnieje jeden wzorzec rasy kozy miniaturowej lub karłowatej, a sprzedawane w Polsce kózki miniaturki są wielopokoleniowymi mieszańcami kilku ras kozy karłowatej i kozy miniaturowej [4]. Przy zakupie należy pamiętać, że kozy karłowate i miniaturki znacząco różnią się wymaganiami i zastosowaniami, a cechy, jakie będzie miała oferowana koza miniaturka, zależą od tego, w którym kierunku było prowadzone krzyżowanie ras.
Koza karłowata – wysokowydajna kózka mleczna i zwierzę towarzyszące
Zazwyczaj nazwa „koza karłowata” oznacza małą, mleczną kózkę, z przewagą cech kozy afrykańskiej karłowatej (inna nazwa: nigeryjska koza karłowata), która prawdopodobnie pochodzi z obszaru Nigerii (okolice Zatoki Gwinejskiej w zachodniej Afryce) [10] [11]. Koza karłowata osiąga do 60 cm wysokości, ma proporcje ciała zwykłej kozy mlecznej i żyje nawet 15 lat. Ma przyjazny, łagodny charakter i szybko się uczy. Trzeba jednak wziąć pod uwagę, że jest to koza mleczna, którą trzeba codziennie doić. Potrafi ona wytworzyć dziennie nawet około 1,8 litra mleka. Mleko to ma większą zawartość tłuszczu niż mleko zwykłej kozy domowej. Wynosi ona średnio 6,5%, a czasami dochodzi nawet do 10%. Dzięki temu koza karłowata będzie świetnym wyborem, jeśli chcemy produkować sery kozie, a mamy za mało miejsca na prowadzenie hodowli kóz normalnych rozmiarów [11].
Kózka miniaturka – typowe zwierzę towarzyszące
Określenie „koza miniaturka” dotyczy zwykle najmniejszych domowych kózek o cechach kozy pigmejskiej. Koza pigmejska (inne nazwy: amerykańska koza pigmejska, afrykańska koza pigmejska, kameruńska koza karłowata) wywodzi się z mięsnej rasy hodowanej na terenie obecnego Kamerunu (środkowa i zachodnia Afryka) [5] [10].
Koza miniaturka ma solidną, umięśnioną budowę ciała wpisującą się w kwadrat i bardzo krótkie nogi. Obwód ciała jest szeroki, szyja krótka, a głowa okrągła. Sierść ma kolor szary, czarny, biały lub karmelowy. Kózka ta miewa białą poświatę, „lukier” na czarnej lub brązowej sierści. Koza miniaturka jest nieco większa od średniej wielkości psa, jej parametry to: wzrost 30-75 cm, długość 45-80 cm, waga 13-40 kg [3] [13].
Jest to typowa kózka domowa i co ważne, nie trzeba jej doić [13]. Kózki miniaturki są inteligentne, przyjazne, ciekawskie i bardzo chętne do zabawy. Idealnie sprawdzają się w roli zwierząt towarzyszących. Szczególnie będą odpowiadać osobom aktywnym, które mają energię, żeby się z nimi bawić [1]. Koza miniaturowa uwielbia być latem przez cały dzień na zewnątrz (nie nadaje się do trzymania w bloku) i musi mieć dostęp do wybiegu. Jak wszystkie kozy lubi żyć w stadzie (choćby z jeszcze jedną kózką, nawet innej rasy), ale lepiej niż inne rasy kóz radzi sobie ze stresem separacyjnym.
Koza miniaturka – ile żyje i jak o nią dbać?
Koza miniaturka żyje od 8 do 12 lat. Jest odporna na zmienne warunki klimatyczne i łatwa w utrzymaniu, choć byłoby dobrze, żeby posiadacz kozy miniaturki miał jakiekolwiek doświadczenie w opiece nad zwierzętami gospodarskimi. Pamiętajmy bowiem, że jak każda koza, także koza miniaturka wymaga przeprowadzania zabiegów pielęgnacyjnych, np. przycinania kopyt co 4-8 tygodni. Kózki miniaturki nie trzeba regularnie kąpać, ale jeśli zajdzie taka potrzeba, należy używać szczotek i szamponów dla koni [4] [13].
Kózki te są odporne na choroby, ale trzeba pamiętać o szczepieniach i odrobaczaniu.
Pożywieniem kozy miniaturowej powinny być liście, słoma, siano, kiszonki (z traw, kukurydzy albo roślin strączkowych), warzywa (buraki, marchew, obierki ziemniaczane), a przede wszystkim trawa. Zwierzęta te z powodzeniem mogą pełnić rolę ekologicznej kosiarki do trawnika [4][13]. Niezwykle ważne jest zapewnienie im ciągłego dostępu do świeżej wody [4].
Koza miniaturka – cena i inne wydatki
To, ile kosztuje koza miniaturka, zależy od płci, wieku, stanu zdrowia (np. czy jest zaszczepiona, czy była pod opieką weterynaryjną). Młodsze kózki są zwykle tańsze niż te dorosłe. Kózkę można kupić już za 100 zł, choć zdarzają się oferty wynoszące nawet 450 zł. Średnio koza miniaturka kosztuje ok. 200 zł (lipiec 2024). Jednak decydując się na jej zakup, warto pamiętać o dalszych wydatkach, czyli kosztach jej utrzymania. Kózka miniaturka powinna mieć bowiem zapewnione:
- wybieg (przestrzeń do skakania, biegania i wypasu);
- schronienie z poidłem, miejscem do jedzenia, spania i wydalania odchodów (latem – na noc, a zimą przez cały czas);
- regularne szczepienia, odrobaczanie i kontrolę stanu zdrowia u weterynarza.
Wszystko to kosztuje, więc początkowa cena 200 zł za kózkę może łatwo urosnąć w ciągu roku do kilku, a nawet kilkunastu tysięcy złotych – zwłaszcza jeśli nie dysponujemy odpowiednim wybiegiem i pomieszczeniem na schronienie.
Źródła
[2] https://rir.info.pl/a-moze-tak-kozke-miniaturke/
[3] https://zoonerdy.com/pl/jaka-jest-wielko%C5%9B%C4%87-k%C3%B3z-kar%C5%82owatych/
[4] https://zoosafari.com.pl/zwierzeta/koza-miniaturowa/
[5] https://www.hobbyfarms.com/teeny-tiny-miniature-goats/
[6] https://www.dwarfdairygoats.co.uk
[7] https://www.woldswildlife.co.uk/our-wildlife-park/animals/domestic/pygmy-goat
[8] https://www.britishgoatsociety.com/about-us/breeds/pygmy/
[9] https://www.noahsarkzoofarm.co.uk/our-zoo/animals/african-pygmy-goat/
[10] https://honeysweetieacres.com/the-difference-between-pygmy-nigerian-dwarfs-goats/
[11] https://mgba.com.au/breeds/nigerian-dwarf/