Jakie rasy indyków będą najlepsze dla Twojego gospodarstwa rolnego: indyk biały, a może indyk kanadyjski? Czym się różnią indyki utrzymywane przyzagrodowo od indyków brojlerów? Przeczytaj artykuł i dowiedz się więcej na temat ras indyków!
Indyk biały szerokopierśny
Indyk biały został wyhodowany w latach sześćdziesiątych XX wieku w Stanach Zjednoczonych. Chodziło o uzyskanie osobników utrzymywanych jako źródło mięsa, dlatego selekcja szła w kierunku jak największego mięśnia piersiowego oraz tempa wzrostu przy jednoczesnym wydajnym wykorzystaniu paszy [1].
Obecnie osobniki należące do rasy indyk biały szerokopierśny cechują się dobrymi cechami rzeźnymi (wysokie dzienne przyrosty oraz dobra wydajność paszowa), odpornością na patogeny i wysoką przeżywalnością. Dobrze sprawdzają się w chowie ekstensywnym. Jednak ze względu na wysokie wymagania w zakresie żywienia (dawek i składu karmy) i warunków utrzymania indyki te nie nadają się do chowu intensywnego [1].
Waga młodych indyczek wynosi w wieku 8 tygodni 1,5 kg, w wieku 20 tygodni – 4 kg, 30 tygodni – 7 kg; waga indorów odpowiednio: 1,8, 5 i 10 kg. Jeśli hodowla indyka białego prowadzona jest w kierunku rzeźnym, czyli selekcji zwierząt pod kątem szybkiego przyrostu masy i osiągania dużej wagi, to można spodziewać się niższej nieśności, na poziomie 40 jaj [2]. Dlatego też oddzielnie prowadzi się rody mateczne o nieśności 70-90 jaj i rody ojcowskie o większej masie i umięśnieniu (w szczególności z silnie rozbudowanym mięśniem piersiowym) [1][2]. Ubój indyczek dokonywany jest w okresie od 12 do 14 tygodnia, a indorów począwszy od 16 tygodnia [1].
Indyk biały szerokopierśny a indyk brojler
Warto wiedzieć, że średniociężki indyk biały szerokopierśny stał się bazą do wyhodowania licznych linii i rodów ojcowskich i matecznych. Wykorzystywane są one do produkcji nadających się do intensywnego chowu indyków brojlerów i do produkcji materiału zarodowego [1]. Indyczki selekcjonuje się w kierunku nieśności bez chęci wysiadywania i maksymalizacji wylęgowości jaj. U indorów premiowane są cechy rzeźne (szybki przyrost, wysoka waga, efektywność w wykorzystaniu pożywienia, ilość i jakość pozyskiwanego mięsa) [5].
Jeżeli chodzi o popularność w Polsce i na świecie, to ocenia się, że indyk biały szerokopierśny stanowi (wraz z wyprowadzonymi z niego liniami i rodami, a przede wszystkim indykami brojlerami) ponad 95% populacji indyków użytkowanych na mięso [3]. Większość populacji to oczywiście intensywny, fermowy chów indyków brojlerów [7].
Indyk brojler
Indyki to potężna gałąź branży drobiarskiej, indyki brojlery są naszym hitem eksportowym, a Polska należy do grona wiodących w Unii Europejskiej ich producentów i eksporterów (2023 rok: produkcja żywca 400 tys. ton i wzrost eksportu mięsa indyczego o 6%, do poziomu 155 tys. ton) [7]. Popyt na mięso indyków wciąż ma się dobrze i nic w tym dziwnego, skoro charakteryzuje się ono doskonałymi walorami smakowymi, niskim poziomem tłuszczu i wysoką zawartością białka [5].
Jeżeli chodzi o indyki brojlery, to w odniesieniu do nich nie funkcjonuje pojęcie „rasy indyków”. Podczas zakupu wyboru dokonuje się na poziomie licznych i wciąż doskonalonych mieszańcowych linii oraz rodów ojcowskich i matecznych – wszystkie bazują na rasie indyka białego szerokopierśniego [10]. Wtedy też należy podjąć decyzję, na który z trzech typów użytkowych planuje się ukierunkować hodowlę: na lekki, ciężki czy średniociężki [11].
Indyki brojlery mają nieco większe wymagania żywieniowe niż kury i są dużo mniej od nich odporne na niekorzystne warunki środowiskowe. Do ich pozytywnych cech należy zdecydowanie większy udział procentowy mięśni w całym ciele w porównaniu z brojlerami innych gatunków drobiu i bardzo dobre wykorzystanie białka z paszy [5].
Indyk kanadyjski
Rasy indyków obejmują nie tylko ptaki przeznaczone na mięso (indyk biały szerokopierśny, indyk brojler), ale też rasy ozdobne. Należy do nich między innymi unikalny indyk kanadyjski. Występuje on w różniących się kolorem odmianach, np. jako intensywnie wybarwiony, efektowny indyk czarny [6].
Indyki kanadyjskie cechują się pięknym upierzeniem, wysoką wytrzymałością, łagodnym usposobieniem i wydajnością w wykorzystaniu pokarmu. Spełniają funkcję nie tylko ozdobną, ale także mogą być źródłem mięsa [6]. Należy uwzględnić ten fakt w sposobie ich żywienia, innym niż w przypadku klasycznych, jedynie ozdobnych ras indyków [6].
Indyk staropolski? Brojler brązowy?
Nazwy te pojawiają się czasem na portalach sprzedażowych. Jednak nie ma takich ras indyków. Indyk staropolski może oznaczać indyki domowe (udomowione wersje indyka zwyczajnego), mieszańce wielorasowe albo indyka brązowego szerokopierśnego. Zwykle są to niewielkie indyki przeznaczone do chowu przydomowego, na własny użytek.
Brojler brązowy również czasem pojawia się na portalach sprzedażowych, ale zazwyczaj nie oznacza to, że sprzedawca oferuje indyka brązowego, ale kurczaki brojlery czerwono-brązowe (inne nazwy: kurczęta brojlery czerwone, kurczęta brojlery zagrodowe czerwone, kurczęta Red-bro, kurczęta brojler REBO).
Jeżeli jednak pojawi się oferta dotycząca indyka brązowego szerokopierśnego, warto wiedzieć, że ta rasa indyków została wyprowadzona w USA z rasy bronze standard, poprzez selekcję w kierunku lepszych cech rzeźnych. Podobnie jak indyk biały szerokopierśny nie nadaje się do produkcji intensywnej [1]. Ubój indyczek dokonywany jest w 20 tygodniu, a indyków w 24 tygodniu [1]. Jeżeli chodzi o popularność, to indyk brązowy jest wypierany przez linie i rody pochodzące od indyka białego szerokopierśnego, ponieważ jego mięso jest zeszpecone ciemnym barwnikiem [2].
Czy opłaca się hodować indyki?
Na to pytanie nie ma jednej odpowiedzi. Jeżeli chodzi o chów przyzagrodowy, warto zdawać sobie sprawę, że indyki są bardziej wymagające niż kury, a ich hodowla jest trudniejsza [4]. Trzeba ściśle przestrzegać zalecanych warunków utrzymania w zakresie paszy, temperatury, wilgotności, ściółki, a nawet światła. Jednak właściwie zadbane osobniki mogą stanowić doskonałe źródło mięsa zarówno na własny użytek, jak i do sprzedaży bezpośredniej. Indyki kanadyjskie zaś mają dodatkowo walory ozdobne, dzięki czemu uatrakcyjnią każdą agroturystykę.
Jeżeli chodzi o hodowlę indyków brojlerów, warto pamiętać, że rynek zbytu jest mniejszy niż w przypadku brojlerów kurcząt, a inwestycję w tego typu działalność powinno się traktować jako długoterminową [8]. Niestety bowiem początkowe nakłady są spore, a ekonomia może zaskakiwać spadkami cen zbytu lub wzrostami kosztów [9]. Sama szybkość zwrotu z inwestycji zależy również od wyboru sposobu hodowli indyków. Dla przykładu, hodowla indorów z linii najcięższych mieszańców oznacza większy, ale późniejszy zysk [3].
Źródła:
[1] https://www.rynek-rolny.pl/artykul/najpopularniejsze-rasy-indykow-oto-nasz-przeglad.html
[2] https://hodowle.eu/430_Indyk_bialy_szerokopiersny.html
[3] https://swiatrolnika.info/informacje/indyki-hodowla.html
[4] https://www.rynek-rolny.pl/artykul/efektywna-hodowla-indykow-bez-sekretow.html
[6] https://rolnictwo.net/indyk-kanadyjski-wszystko-co-powinienes-wiedziec
[8] https://golebnik.pl/hodowla-indykow-oplacalnosc-czy-warto-co-pisza-na-forum/
[9] https://www.portalhodowcy.pl/czasopisma/109-aktualnosci/indyk-polski
[11] http://www.hodowlaindykow.pl/typy-uzytkowe-rasy-indykow/