Polska jest jednym z największych producentów ogórka gruntowego w Europie. Przeczytaj, jak uprawiać ogórki gruntowe. Jaka jest najlepsza odmiana ogórków gruntowych? Kiedy i jak siać ogórki do gruntu i na rozsadę, czym je nawozić oraz jakie są choroby ogórka?
Ogórek gruntowy, ogórek siewny, a może ogórek szklarniowy?
Ogórek siewny to nazwa botaniczna ogórka (Cucumis sativus). Potoczne nazwy, takie jak ogórek gruntowy lub ogórek szklarniowy, służą odróżnieniu odmian, które najlepiej udają się w uprawie na zewnątrz albo w szklarniach. Odmiany te mogą różnić się też sposobem uprawy i wyglądem owoców. Ogórki szklarniowe są zazwyczaj uprawiane na podporach, a ich owoce mają wydłużony kształt i gładką skórkę. Ogórki gruntowe, jak sama nazwa wskazuje, przeważnie są uprawiane na płasko. Typowe odmiany ogórków gruntowych posiadają pędy płożące się po gruncie, a ich owoce mają brodawki na skórce i są mniejsze od szklarniowych. Trzeba jednak pamiętać, że wśród nowszych odmian ogórka gruntowego można znaleźć także takie, których owoce są gładkie, wydłużone i niemal nie różnią się od odmian ogórków szklarniowych. Co więcej, odmiany ogórków gruntowych z powodzeniem można prowadzić na podporach.
Jakie ogórki siać? Jaka jest najlepsza odmiana ogórków gruntowych?
Odmian ogórków gruntowych jest mnóstwo. Dokonując wyboru, należy wziąć pod uwagę ich przeznaczenie, plenność i odporność na choroby [3]. Inna będzie najlepsza odmiana ogórków do kiszenia (np. ogórek Borus), inna na małosolne (np. polecane pod tunele ogórki odmiany Cassius). Z kolei jako ogórek sałatkowy dobrze sprawdzi się wydłużona i nieposiadająca brodawek na skórce odmiana ogórków Gynial F1.
Wysoce plenne, odporne na choroby są średnio wczesny szklarniowy ogórek Octopus F1, wczesny gruntowy ogórek Kronos Skierniewicki F1 i grubobrodawkowy gruntowy ogórek Atomic F1 – wszystkie nadają się i do konserwowania, i do kwaszenia [2]. Do uprawy ogórka w gruncie sprawdzą się też odmiany Soplica F1, Szeryf F1 i Śremski F1 [9].
Warto wybierać odmiany z symbolem F1, którym oznacza się ogórki mieszańcowe, dające większy plon i wyższą jakość owoców.
Do wielkoskalowej uprawy ogórka gruntowego nadają się przede wszystkim odmiany partenokarpiczne, które nie wytwarzają męskich kwiatów. Otwarty pokrój tych odmian ogórka zapewnia wygodne prowadzenie i zbiór. Owoce są łatwe w sortowaniu, bez nasion, a plonowanie stabilne i wydłużone w czasie [6]. Trzeba jednak pamiętać, że ich kiszenie wymaga solanki mocniej wysyconej solą (10-15% na początku i 6-7% pod koniec) [7].
Jak uprawiać ogórki gruntowe?
Uprawa ogórków w gruncie najlepiej udaje się na stanowiskach dobrze nawodnionych, zacisznych i nasłonecznionych. Nie należy uprawiać ogórka po innych roślinach dyniowatych (dynie, cukinie, melony, arbuzy). Ze względu na podobne pasożyty powinno się też unikać uprawy ogórka po marchwi, selerze, cebuli, ziemniakach, burakach cukrowych. Z kolei wskazane przedplony to warzywa kapustne, zboża, lucerna, koniczyna, groch, pomidory, rzodkiew, rzodkiewka. Tych samych reguł należy się trzymać przy planowaniu sąsiedztwa [2].
Uprawa ogórków gruntowych wymaga przepuszczalnych, żyznych gleb o dużej zawartości próchnicy i dobrych stosunkach wodnych. Ogórki udają się więc na czarnoziemach, czarnych ziemiach, na podłożu piaszczysto-gliniastym i madach. Nie nadają się pod ogórki gleby ciężkie z wysokim poziomem wód gruntowych oraz gleby kwaśne. Optymalne pH to 6,5-7, a wilgotność 65-85% [1] [2].
Ogórek gruntowy jest rośliną ciepłolubną, stąd preferuje gleby, które szybko się nagrzewają [2]. Nasiona ogórków zaczynają kiełkować przy temperaturach 15-18°C, ale optymalny zakres temperatur to 20-25°C. Niskie temperatury, poniżej 10°C, zatrzymują wzrost ogórków, a chłody poniżej 6°C mogą zniszczyć rośliny. Z kolei do kwitnienia ogórek wymaga temperatur powyżej 15-17°C [1].
Kiedy siać ogórki do gruntu? Kiedy siać ogórki na rozsadę?
Siew ogórka gruntowego można przeprowadzić wprost do gruntu. Jest to najtańsza metoda uprawy. Jeżeli nasiona ogórka wysieje się między 15 maja a 15 czerwca, plony pojawią się w ciągu jednego sezonu wegetacyjnego [4]. Aby uzyskać równomierne i szybkie wschody, sianie ogórka do gruntu należy wykonać dopiero wtedy, gdy gleba osiągnie temperaturę co najmniej 12°C [2]. Można przeprowadzić wysiew ogórków do gruntu w jednym rzucie albo – jeżeli chcemy wydłużyć okres zbioru – partiami aż do 15 czerwca. Jednak partie pochodzące z późniejszego siewu ogórków gruntowych będą miały niższe plony [4].
Wysiew ogórków na rozsady jest bezpieczniejszym rozwiązaniem, ze względu na wrażliwość roślin na niskie temperatury. Przeprowadza się go pod osłonami, wprost do donic, gdyż ogórek nie lubi pikowania. Siew ogórków na rozsadę najlepiej wykonać w drugiej połowie kwietnia, w dni pochmurne [4].
Jak siać ogórki?
Podstawowym pytaniem jest: „Jak głęboko siać ogórki i w jakich odstępach?”. Siew ogórków do gruntu wykonuje się na głębokość 1,5-3 cm. Uprawa ogórka gruntowego może być prowadzona w systemie rzędowym w rozstawie 150 cm × 50 cm × 150 cm (15-20 cm w rzędzie) lub w systemie rzędowo-pasowym z rozstawą 120-150 cm × 40-60 cm × 120-150 cm [2].
Kiedy i jak sadzić ogórki gruntowe z rozsady?
Sadzenie ogórków gruntowych z rozsady należy wykonywać w pochmurne, ciepłe dni, najlepiej po opadach. Dobrej jakości rozsada ogórka gruntowego powinna mieć wytworzone liścienie, 3-6 liści i być wysoka na 15-25 cm. Sadzonki ogórków gruntowych umieszcza się w rozstawie takiej samej jak w przypadku siewu ogórka wprost do gruntu [1].
Jaki nawóz pod ogórki gruntowe?
Ogórki gruntowe ze względu na płytki system korzeniowy mają wysokie wymagania nawozowe [2]. Poza nawozem organicznym, w dawce nieprzekraczającej 170 kg N/ha, należy w odpowiednim okresie i odpowiedniej dawce stosować mineralny nawóz do ogórków. Dla przykładu, w okresie wiązania i dorastania owoców szczególnie ważne jest dobre zaopatrzenie w fosfor i potas. Dawki nawozów do ogórków powinny być ustalane na podstawie analizy gleby, tak by w litrze gleby znajdowało się: 80-120 mg azotu (N), 60-80 mg fosforu (P), 160-220 mg potasu (K), 70-120 mg magnezu (Mg) i 1500-2000 mg wapnia (Ca) [2].
Jakie są choroby ogórków gruntowych i czym pryskać ogórki?
Ogórki gruntowe, jak wszystkie inne rośliny, mają swoje choroby. Powodują one obniżenie jakości i wysokości plonu. Ogórkom zagraża np. [5]:
- mączniak rzekomy ogórka – choroba grzybowa objawiająca się żółtawymi plamami na liściach ogórka, które brązowieją i zasychają;
- bakteryjna kanciasta plamistość ogórka – wywoływana przez zimującą w nasionach i resztkach pożniwnych bakterię i przenoszona przez deszcz, owady i brudne narzędzia. Głównie poraża siewki ogórka, dając objawy podobne do mączniaka rzekomego ogórka. Są to żółtawe plamy na liściach, które przy suchej pogodzie zasychają, a przy wilgotnej pokrywają się mętną cieczą.
Podstawową metodą ochrony uprawy ogórka gruntowego jest stosowanie zasad higieny fitosanitarnej, w tym m.in.: oczyszczanie pól z roślin przedplonowych, regularne lustracje i usuwanie porażonych roślin, używanie organicznych nawozów do ogórków, ale unikanie niedokładnie przefermentowanego obornika i szybkie przykrywanie resztek pożniwnych w celu przyspieszenia ich rozkładu [2].
Oprysk ogórków można przeprowadzać jedynie dopuszczonymi do użytku preparatami, których lista znajduje się w Rejestrze Środków Ochrony Roślin Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, dostępnym na stronie: Rejestr Środków Ochrony Roślin – Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi – Portal Gov.pl.
Jak długo rosną ogórki gruntowe? Kiedy i jak je zbierać?
Ogórki gruntowe nadają się do zbioru po około 2 miesiącach od siewu, mniej więcej w połowie lipca. Zbiór zwykle trwa do końca września i wykonuje się go sukcesywnie co 2 dni. Powinien być przeprowadzany rano, po obeschnięciu rosy [8].
Źródła
[1] https://www.rynek-rolny.pl/artykul/uprawa-ogorkow-gruntowych-szczegolowe-porady.html
[3] https://www.warzywapolowe.pl/przeglad-odmian-ogorka-gruntowego/
[5] https://www.rynek-rolny.pl/artykul/choroby-ogorkow-przeglad-objawy-zwalczanie-i-ochrona.html
[6] https://www.warzywapolowe.pl/ogorek-gruntowy-uprawiany-w-nowych-technologiach/
[7] https://www.warzywapolowe.pl/odmiany-ogorka-partenokarpiczne-czy-podbija-rynek/
[8] https://www.kalendarzrolnikow.pl/8990/uprawa-ogorka-gruntowego
[9] https://www.ior.poznan.pl/plik,4701,e-book-psor-uprawa-ogorkow-od-a-do-z-pdf.pdf
[10] J.G. Vaughan, C.A. Geissler, Rośliny jadalne, Prószyński i S-ka, Warszawa 2001, s. 124, ISBN 83-7255-326-2.