Uprawa agrestu nie należy do trudnych, jednak jak każda roślina i on ma swoje preferencje. Warto sprawdzić, kiedy i gdzie sadzić agrest. Jak powinno wyglądać przycinanie agrestu? Jakie są choroby agrestu i czym je zwalczać? To i więcej w poniższym artykule.
Agrest – uprawa prawidłowa od samego początku, czyli gdzie sadzić agrest?
Uprawa agrestu powinna być prowadzona w miejscu osłoniętym od wiatru, ciepłym i słonecznym, choć udaje się też i w półcieniu. Jednak im bardziej stanowisko będzie nasłonecznione, tym szybciej owoce agrestu dojrzeją i będą większe [12]. Uznaje się, że uprawa agrestu najlepiej udaje się na terenach równinnych lub – w przypadku stanowisk pagórkowatych – na wystawach południowo-zachodnich i zachodnich. Uwaga: agrest szczególnie źle znosi miejsca z tendencją do tworzenia się zastoisk mrozowych [10].
Zaczynając uprawę, warto też wziąć pod uwagę, jaka ziemia pod agrest będzie najwłaściwsza. Najlepiej sprawdzi się piaszczysto-gliniasta, żyzna, próchnicza i lekko kwaśna gleba (pH 6,5-6,7) o średniej wilgotności [12] [10]. Nie nadaje się pod uprawę agrestu gleba podmokła [10].
Na owocowanie agrestu dobrze wpływa sąsiedztwo innych krzewów, np. czerwonej i czarnej porzeczki [2]. Warto też posadzić obok agrestu rośliny, które będą go chroniły przed chorobami, np. naparstnicę, szczypior, czosnek lub bób [2].
Agrest – kiedy sadzić?
Na pytanie, kiedy sadzić agrest, nie ma jednej odpowiedzi. Sadzenie agrestu z gołym korzeniem może się odbywać zarówno jesienią, jak i wiosną, choć uznaje się, że najlepsze jest sadzenie agrestu jesienią, w drugiej połowie października [2] [12].
Jeżeli chodzi o to, kiedy sadzić agrest wiosną, warto pamiętać, że powinno się to odbyć przed rozpoczęciem okresu wegetacyjnego, do rozmarzniętej ziemi, w marcu lub kwietniu [1] [2]. Sadzonki agrestu z doniczek można przesadzać do gruntu między marcem a wrześniem [1].
Jak sadzić agrest na pniu i ten krzaczasty?
Po dobrej jakości sadzonki agrestu warto się wybrać do kwalifikowanych szkółek [3]. Szukać należy sadzonek rocznych lub dwuletnich, z 2-3 pędami i dobrze rozwiniętym systemem korzeniowym [2].
Sadzonki agrestu należy umieścić w dołkach o 5 cm głębszych niż te, w których rosły w szkółce [10]. Rozstawa powinna wynosić dla odmian krzaczastych 1,5×2 m. Jeżeli chodzi o agrest na pniu, to zaleca się odstępy 1,5×1,5 m [1]. Stanowisko pod uprawę agrestu przed jego posadzeniem należy głęboko przekopać [12]. Jeżeli gleba jest zwięzła, warto rozluźnić ją piaskiem. Jeżeli ziemia należy do bardzo lekkich, warto na dnie dołka zmieszać ją z obornikiem lub kompostem. Po zakończonym sadzeniu sadzonki agrestu powinny zostać obficie podlane [10].
Czym ściółkować agrest?
Agrest jest wrażliwy na niedobory wody, dlatego też konieczne jest jego ściółkowanie. Zapobiega ono traceniu wilgoci z gleby, użyźnia ją i ogranicza rozwój chwastów [4] [6]. Do ściółkowania agrestu najlepsze są kompost i obornik, ale można też używać trocin, kory i słomy [6].
Jak i kiedy przesadzać agrest?
Dorosłe krzewy agrestu można przesadzać tylko jesienią, po okresie owocowania. Młode – także wczesną wiosną, przed wypuszczeniem liści. Przesadzanie agrestu między kwietniem a lipcem może spowodować, że uprawa agrestu w danym roku nie zakończy się zbiorem owoców. Przy przesadzaniu należy kierować się takimi samymi regułami, jak przy sadzeniu agrestu, a generalną zasadą jest, że im większa bryła korzeniowa, tym większe są szanse, że agrest się przyjmie w nowym miejscu [11].
Kiedy i jak przyciąć agrest na pniu i ten krzaczasty?
Przycinanie agrestu ma na celu uzyskanie lepszego plonu i pozytywnie wpływa na zdrowie roślin [4].
Cięcie agrestu krzaczastego należy rozpocząć wczesną wiosną (luty, marzec). W pierwszym roku służy ono lepszemu ukorzenieniu się rośliny [7]. W drugim roku od posadzenia przeprowadza się pierwsze cięcie agrestu w kierunku zachowania otwartej struktury krzewu, a tym samym zapewnienia optymalnego dostępu światła i powietrza. Cięcie to obejmuje tyko pędy boczne, które powinny być skrócone do 10-12 cm. Odmładzające cięcie agrestu przeprowadza się wiosną po pięciu latach od założenia plantacji [3]. Zasadą powinno być usuwanie z krzaczków wszystkich pędów starszych niż 4 lata [1].
Pierwsze przycinanie agrestu na pniu powinno mieć miejsce tuż po posadzeniu. Przycina się wtedy do połowy pęd główny. Po roku przycina się o 30% pędy boczne, które wyrosły z oczek poniżej cięcia. W kolejnych latach przycinanie agrestu na pniu prowadzi się podobnie jak tego krzaczastego [7].
Agrest – pielęgnacja
Coroczny problem z letnią suszą dotyka również upraw agrestu. Agrest ma bowiem płytki system korzeniowy i w związku z tym jest wrażliwy na brak wody [4]. Niezbędne jest więc porządne podlewanie agrestu podczas suszy, a przy większych rozmiarach plantacji – stosowanie systemów kroplujących lub deszczowni [3].
Nawożenie agrestu powinno uwzględniać w szczególności potas, magnez i azot [6]:
- Potas wysiewa się jesienią, a jego maksymalna dawka wynosi 100 kg/ha. Warto pamiętać, że jesienne nawożenie obornikiem w ilości 50 t/ha lub kompostem w ilości 30 t/ha zaspakaja bieżące zapotrzebowanie agrestu na potas. W takim przypadku nawóz potasowy stosuje się dopiero wiosną w dawce 50 kg/ha.
- Magnes stosuje się jedynie wtedy, gdy analiza gleby wykaże brak tego składnika. Nadmiar magnezu jest bowiem szkodliwy dla upraw agrestu.
- Również w przypadku azotu trzeba uważać na dawkowanie, ponieważ jego nadmiar może zwiększać ryzyko chorób agrestu. Przyjmuje się, że nawóz azotowy należy wysiać pod agrest wiosną, a maksymalną dawkę 100 kg N/ha należy pomniejszyć o azot dostarczony z obornika czy kompostu.
Jakie są choroby agrestu i jaki oprysk na agrest?
Agrest to wytrzymały krzew, ale i on czasem pada ofiarą patogenów i insektów. Najczęściej są to antraknoza, porażenie amerykańskim mączniakiem agrestu, przędziorki i mszyce [3].
Grzybowe choroby agrestu to [5][7]:
- antraknoza agrestu (Drepanopeziza ribis) – objawem są plamy na liściach, które przechodzą od koloru zielonego do brązowego i powodują wcześniejsze ich opadanie;
- amerykański mączniak agrestu (Podosphaera mors-uvae) – objawami jest pojawienie się na owocach i górnych liściach gęstego nalotu, który przechodzi od koloru białego do brązowego. U porażonych roślin następuje zamieranie pędów wierzchołkowych i liści oraz niecałkowite wyrośnięcie owoców;
- europejski mączniak agrestu (Microsphaera grossulariae) – w przeciwieństwie do amerykańskiego nie objawia się zwartym, ale delikatnym, białoszarym, mączystym nalotem;
- czarna plamistość (Alternaria alternata) – ujawnia się tuż przed zbiorem owoców, w postaci wysuszonych i ciemnych plam na owocach;
- rdza agrestu porzeczkowo-turzycowa (Puccinia caricina D.C. var. pringsheimiana) – to pomarańczowe zmiany na owocach, liściach i pędach.
W przypadku chorób o podłożu grzybowym chore części roślin należy usunąć i spalić, a następnie zastosować opryski fungicydami. Można też stosować naturalne opryski na agrest, np. wywar z czosnku, cebuli, wrotyczu, skrzypu lub krwawnika. Wywary te można sporządzać samodzielnie lub skorzystać z dostępnych na rynku naturalnych, gotowych do użycia preparatów [9].
W przypadku kiedy agrest jest porażony wirusem otaśmienia nerwów agrestu (Gooseberry vein banding virus), objawem jest żółte wybarwienie nerwów liści. Wirus ten jest przenoszony przez mszyce, a jego źródłem mogą być porażone sadzonki agrestu lub sąsiednie uprawy [5]. Na wirusy nie ma lekarstwa. Pozostaje więc zapobiegawcze zwalczanie mszyc.
Agrest bywa też atakowany przez takie owady jak: rubinowiec agrestowiec, przeziernik porzeczkowiec (Synanthedon tipuliformis), mszyca agrestowa lub brzęczak agrestowiec. Wszystkie zwalcza się insektycydami, najlepiej takimi, które wspomagają usuwanie mechaniczne i są selektywne dla pożytecznej fauny [5].
Źródła
[4] https://hortologia.eu/porady-i-wskazowki/agrest-uprawa-pielegnacja-i-popularne-odmiany
[5] Poradnik sygnalizatora ochrony agrestu. Instytut Ogrodnictwa. Skierniewice, 2016
[6] https://www.rynek-rolny.pl/artykul/nawozenie-agrestu-kiedy-jak-i-czym-warto-przeczytac.html
[7] https://www.rynek-rolny.pl/artykul/kiedy-i-jak-prawidlowo-ciac-agrest-zasady-ciecia-agrestu.html
[8] https://www.rynek-rolny.pl/artykul/najgrozniejsze-choroby-agrestu-przeglad-objawy-i-zwalczanie.html
[11] https://ladnydom.pl/agrest-do-ogrodu
[12] https://czasnaogrod.pl/agrest-w-ogrodzie-uprawa-stanowisko-pielegnacja/