Od czego zależy jakość i wielkość plonowania śliwy? Która odmiana rodzi największe owoce? Kiedy przycinać śliwy, aby cieszyć się obfitym zbiorem? Jak zwalczać ich najgroźniejsze choroby i szkodniki? Przeczytaj i skorzystaj!
Właściwa odmiana śliw to podstawa
To odmiana śliwy w dużej mierze decyduje o tym, jakiej wielkości i jakości są zbiory owoców. W praktyce warto postawić na te, które nie tylko obficie plonują, ale również są [1]:
- mało podatne na choroby śliwek, a przede wszystkim odporne na szarkę;
- wytrzymałe na ujemne temperatury.
Należy także pamiętać, aby wybierać odmiany dobrane do przeznaczenia owoców i rodzaju uprawy [1].
Śliwa President – hit do sadów towarowych
Typowo do sadów towarowych predysponowana jest gwarantująca obfity plon śliwa President – rekordzistka, jeżeli chodzi o wielkość owoców (do 70 g) i odporność na mróz (do -30 st. C). Jest to obcopylna odmiana, której okazałe owoce nadają się i do przetwórstwa, i na świeży rynek. Plonuje corocznie we wrześniu i październiku. Ma niewielką koronę i umiarkowany wzrost [5].
Uniwersalne i amatorskie odmiany śliw
Zarówno do uprawy amatorskiej, jak i towarowej nadaje się popularna w polskich sadach, odporna na mróz i obcopylna [1] [4]:
- śliwa Cacanska Najbolia – owocuje w drugim lub trzecim roku po posadzeniu, daje dobry i regularny plon. Jej owoce dojrzewają w sierpniu. Mają nieco cierpki smak, więc nadają się przede wszystkim na przetwory. Jest obcopylna, a jej zapylaczem może być śliwa Stanley;
- śliwa Węgierka Dąbrowicka – już w drugim roku po posadzeniu rodzi bardzo smaczne, średniej wielkości owoce, które doskonale nadają się zarówno do bezpośredniego spożycia, jak i do przetwórstwa. Owoce osiągają dojrzałość w sierpniu. Jest średnio odporna na mróz, obcopylna, a jej zapylaczem może być śliwa Amers;
- śliwa Amers – obficie i niezawodnie owocuje w połowie września, rodząc bardzo duże, wysokojakościowe owoce, o miąższu łatwo odchodzącym od pestki. Jest wyjątkowo odporna na szarkę i łatwo się prowadzi. Do wydania owoców wymaga zapylacza, którym może być między innymi śliwa Stanley.
Z kolei śliwa Opal ze względu rozłożystą koronę przeznaczona jest jedynie do uprawy amatorskiej. Jest to wysokoplenna, samopylna i odporna na mróz odmiana, która owocuje pod koniec sierpnia, dając bardzo smaczne, średniej wielkości owoce, o miąższu łatwo odchodzącym od pestki.
Podkładka sadzonki też ma znaczenie
Podczas zakupu drzewka należy sprawdzić, na jakiej podkładce została wyprodukowana sadzonka śliwy, ponieważ jej rodzaj również ma wpływ na owocowanie! W praktyce jako podkładki używana jest siewka ałyczy lub siewka Węgierki Wangenheima.
Drzewka szczepione na ałyczy są wysoce odporne na niskie temperatury i tolerują wszystkie rodzaje gleb poza lekkimi. Mają dużą siłę wzrostu i mniej nadają się do sadów towarowych niż te szczepione na węgierce. Śliwy te osiągają zadowalające plony po kilku latach od posadzenia.
Sadzonki śliwy szczepione na siewce Węgierki Wangenheima zaczynają obficie plonować już w drugim roku po posadzeniu, a owoce osiągają dojrzałość wcześniej niż te z drzewek szczepionych na ałyczy. Tego typu sadzonki śliwy wymagają żyznych gleb i są średnio odporne na niskie temperatury. Wyrastają z nich drzewka karłowate i dlatego idealnie nadają się do uprawy intensywnej oraz do małych ogrodów [1].
Odmiana śliwy obcopylnej tylko w sąsiedztwie odpowiednich zapylaczy!
Kolejnym czynnikiem wpływającym na wielkość owocowania jest odpowiednia kompozycja sadu. Odmiany samopylne można sadzić w sadach jednoodmianowych, dobrze sprawdzają się też w przydomowych ogródkach. Odmiany śliw częściowo lub w pełni obcopylnych powinny być sadzone obok zapylaczy odpowiednich dla danej odmiany. Brak zapylania krzyżowego skutkuje zmniejszonym plonem lub jego brakiem. Dla przykładu [1]:
- dla śliwy Herman zapylaczem może być śliwa Amers, Cacanska Lepotica i Earliblue;
- dla śliwy President zapylaczem może być śliwa Stanley i Amers.
W jaki sposób i kiedy przycinać śliwy?
Cięcie śliwy jest podstawowym zabiegiem pielęgnacyjnym, który wpływa na wielkość i jakość plonów. Prawidłowo wykonane cięcie powinno zapewnić jak najwcześniejsze owocowanie i zwiększyć odporność na choroby i szkodniki. Zbyt intensywne cięcie (szczególnie u śliw młodszych niż 5 lat) sprawia, że ograniczony zostaje proces zawiązywania kwiatów i owoców, wskutek czego plon jest mniejszy [1].
Coroczne przycinanie śliwy powinno się przeprowadzać w drugiej połowie zimy, pod koniec stycznia. Jeżeli zostanie wykonane zbyt wcześnie, spowoduje to większą wrażliwość drzewek na choroby.
Letnie cięcie śliwy przeprowadza się tylko w razie potrzeby, jeśli śliwy rosną zbyt wybujale. Powinno być wykonane w drugiej połowie lata i polega na usuwaniu tzw. wilków (zbyt silnie rosnących pędów) [1].
Choroby śliw – przede wszystkim zapobiegaj!
Jedynie zdrowe drzewa dają dorodny plon. W przypadku śliw najważniejszym elementem walki z chorobami jest profilaktyka. Obejmuje ona między innymi: kupowanie sadzonek z zaufanego źródła, odpowiednie cięcie drzew oraz usuwanie porażonych owoców, liści i gałęzi [1]. Dodatkowo należy przeprowadzać działania właściwe dla konkretnych chorób śliw, a są nimi między innymi [1] [2] [3]:
- czerwona plamistość liści – prewencyjnie należy wygrabiać i usuwać opadłe liście oraz wykonywać opryski śliwy dolistnymi nawozami siarkowymi krótko przed kwitnieniem i po kwitnieniu;
- dziurkowatość liści drzew pestkowych – chorobie tej można zapobiegać, stosując dolistny oprysk śliwy siarką (przed kwitnieniem i po kwitnieniu);
- rak bakteryjny drzew pestkowych – sadownicy ograniczają tę chorobę poprzez oprysk śliwy miedzianem oraz usuwanie porażonych części drzew. Rany pokrywa się farbą emulsyjną z preparatem miedziowym;
- szarka śliwy (ospowatość) – tę najgroźniejszą, wirusową chorobę roznoszą mszyce. Dlatego niezwykle ważne jest przeprowadzanie monitoringu ich obecności (lustracje pod koniec czerwca oraz w trakcie wybarwiania się owoców), a także regularne zwalczanie mszyc. Konieczne jest też usuwanie i palenie porażonych drzew.
Szkodniki śliwy – monitoruj i stosuj opryski śliwy!
Na drodze do udanych zbiorów mogą stanąć szkodniki śliwy. Do najgroźniejszych należą: owocówka śliwkóweczka, misecznik śliwowy i mszyce (wektory wirusa szarki śliwy) [6].
Skala strat może wynosić kilkadziesiąt, a nawet 100% plonu. Zarówno więc w amatorskiej, jak i towarowej uprawie niezbędny jest monitoring szkodników, a w razie konieczności dopuszczalne są też opryski śliwy [6]. Na rynku można znaleźć wiele zatwierdzonych do użycia preparatów. Dość uniwersalnym jest np. Aceiro 200 SL, który zwalcza misecznika śliwowca, mszyce, owocnice śliwowe, owocówki śliwkóweczki, zwójki i gąsienice motyli [2].
Zadbaj o nawożenie i odchwaszczanie
Do otrzymania dobrego zbioru ważne jest właściwe nawożenie. Powinno być ono poprzedzone analizą gleby, jednak zazwyczaj śliwy nawozi się [1]:
- azotem – od drugiego roku po posadzeniu, wczesną wiosną;
- fosforem – dolistnie lub doglebowo, tylko jeśli występują jego niedobory;
- potasem – od trzeciego roku po posadzeniu, wiosną na glebach lekkich lub jesienią na glebach ciężkich i średnich;
- magnezem – po 3-4 latach od posadzenia, wczesną wiosną.
Istotnym zabiegiem pielęgnacyjnym śliw jest odchwaszczanie. Przy małej liczbie drzewek wystarczy zwykłe motykowanie [7]. W sadach towarowych stosowane jest ściółkowanie, uprawa roślin okrywowych, koszenie lub inne mechaniczne niszczenie chwastów, a jeśli to nie wystarcza – także opryski herbicydami [1].
Źródła
[1] https://iprcert.pl/img/content/CBY0BpmTqXN4ff7/metodyka-integrowanej-produkcji-sliwka.pdf
[5] https://www.szkolkarstwo.com.pl/president-jedna-najcenniejszych-poznych-odmian-sliwy