Uprawa arbuza w Polsce to wciąż rzadkość, a przecież są już odmiany, które dobrze tolerują lokalne warunki klimatyczne. Przeczytaj, jak wygląda uprawa arbuza w gruncie, a jak uprawa arbuza w doniczce. Jakie odmiany są polecane do uprawy w Polsce? Dowiedz się, jak powinna wyglądać uprawa arbuza krok po kroku i samodzielnie wyhoduj ten przepyszny i wartościowy owoc!
Czym jest arbuz?
Arbuzy w Polsce można uprawiać z dużym sukcesem, mimo że jest to wysoce ciepłolubna roślina. Wynika to z faktu, że powstały odmiany arbuza, które wytrzymują niższe temperatury. Hodowla arbuza w Polsce nie musi się już ograniczać do uprawy pod ogrzewanymi osłonami, ale z powodzeniem można prowadzić ją w gruncie [6] [12]. Udaje się także amatorska uprawa arbuza w doniczce! Dlatego odpowiedź na pytanie: „Czy arbuzy rosną w Polsce?”, jest twierdząca, choć warto zaznaczyć, że zainteresowanie jego wielkoskalową uprawą wciąż jest mizerne.
Jak rośnie arbuz w Polsce? Tu trzeba zwrócić uwagę na kilka elementów [6] [9] [10] [12]:
- W Polsce nie wysiewa się nasion do gruntu. Sadzonki arbuza do uprawy polowej produkuje się od marca do maja, a w czerwcu przenosi się je do gruntu.
- Rozsada arbuza powinna mieć zwarty pokrój z krótkimi międzywęźlami i grubą łodygą.
- Arbuz wymaga przewiewnego, próchniczego i wilgotnego podłoża o pH 5,5-6,0 oraz stanowiska osłoniętego od wiatru.
- Im bardziej nasłonecznione będzie miejsce uprawy arbuza, tym bardziej będzie on słodki i aromatyczny.
- Do prawidłowego rozwoju arbuz potrzebuje minimum 8 godzin słońca dziennie!
W polskich warunkach warto postawić na te odmiany arbuza, które poza wybornym smakiem charakteryzują się także dobrą tolerancją na lokalne warunki klimatyczne, a przy okazji wysoką plennością oraz odpornością na choroby. Najlepiej przystosowany do polskich warunków pogodowych jest arbuz Rosario, który wykazuje dużą odporność na zimno i nie wymaga osłon [13].
Co ciekawe, arbuzy wyhodowane w Polsce mają zazwyczaj lepszy smak niż te importowane, które są zbierane, zanim dojrzeją. Niestety wysokość plonów jest nieporównywalna z tymi, jakie uzyskuje się w ciepłych krajach [3].
Jak uprawiać arbuzy w gruncie?
Uprawa arbuza w gruncie rozpoczyna się od wyprodukowania rozsad. W tym celu należy wczesną wiosną (od kwietnia do początku maja) wysiać po jednym ziarnie arbuza (arbuz nie znosi przesadzania i pikowania) do doniczek o średnicy 8-10 cm [7] [9]. Nasiona warto wcześniej podkiełkować na wilgotnej bibule w temperaturze 20-28°C przez około dobę [6]. Najlepsze sadzonki arbuzów uzyskuje się, gdy doniczki trzymane są w ciepłym miejscu. Wschodów można się spodziewać po kilkunastu dniach, a po kilku tygodniach otrzymuje się dojrzałe sadzonki arbuza (etap 3-4 liści właściwych) [9]. Rozsady przed wysadzeniem do gruntu należy zahartować poprzez redukcję podlewania, obniżenie o kilka stopni temperatury i wietrzenie pomieszczenia [6] [7]. Wtedy dopiero można przejść do właściwej uprawy arbuzów w gruncie.
Jak sadzić arbuza?
Sadzonka arbuza powinna być płytko umieszczona w podłożu chronionym przez agrotkaninę, której celem jest ograniczenie rozwoju chwastów, utrzymanie wilgotności gleby i zabezpieczenie przed gniciem. Rozsady arbuza należy sadzić w odstępach ok. 1 m, ze względu na dużą rozpiętość pędów. Rośliny powinny być zabezpieczone odpowiednimi preparatami przed grzybowymi chorobami arbuza. Warto pamiętać, że uprawę arbuzów można prowadzić po roślinach bobowatych, papryce, pomidorze lub szpinaku. Stanowiska po innych dyniowatych nie nadają się pod arbuzy nawet przez 3-4 lata [6] [12].
Kiedy sadzić arbuza?
Sadzenie arbuza do gruntu można rozpocząć dopiero wtedy, gdy minie zagrożenie przymrozkami i gdy gleba nie jest już zimna (na głębokości 10-15 cm jej temperatura powinna wynosić ok. 20°C). W praktyce więc może to mieć miejsce w pod koniec maja i w czerwcu [7] [12].
Czym nawozić arbuzy?
Arbuzy wymagają obfitego nawożenia. Rozpocząć je należy jeszcze jesienią lub wczesną wiosną przez wymieszanie gleby z obornikiem w dawce 40-60 t/ha [12]. Nawóz do arbuzów powinien dostarczać na 1 ha uprawy około 150 kg azotu, 80-100 kg fosforu i 200-250 kg potasu [12]. Azot dostarcza się w 2-3 dawkach przedsiewnie i pogłównie. Pozostałe nawozy mineralne podaje się jednorazowo przedsiewnie. Co ważne, nawozy mineralne trzeba wymieszać z glebą, żeby uniknąć nadmiernego zasolenia, na które arbuzy są wrażliwe [6].
Jak długo rośnie arbuz i od czego zależy jego prawidłowy rozwój?
Odstęp między wysadzeniem rozsady arbuza do gruntu a zbiorem wynosi około 3 miesięcy [9]. Niestety, arbuz to wymagająca roślina i wiele czynników może zahamować jej prawidłowy rozwój. W temperaturze niższej niż 24°C przestaje rosnąć [12]. Jeżeli między dniem i nocą różnica temperatur jest zbyt duża – zrzuca kwiaty i ich zawiązki oraz częściej poddaje się chorobom grzybowym. W początkowym okresie intensywnego wzrostu wymaga wysokiej wilgotności, przy czym nie wolno go podlewać bardzo zimną wodą, a przy zbyt mocnym podlewaniu rośliny gniją [6].
Kiedy zrywać arbuzy?
Czas na zbiór arbuzów zaczyna się w połowie sierpnia. Dojrzałe owoce można rozpoznać po łatwości, z jaką daje się oderwać od nich łodygi. Zbiór należy zakończyć przed nadejściem pierwszych przymrozków [6]. Po zbiorze arbuzy można przechowywać w temperaturze 5-8°C przez kilka tygodni [7].
Jak sprawdzić, czy arbuz jest dojrzały?
Najprostszym sposobem na określenie, kiedy arbuz jest dojrzały, jest jego opukiwanie. Pusty odgłos oznacza zazwyczaj, że arbuz nadaje się już do spożycia. Drugim sposobem jest obserwacja koloru białej plamy, czyli miejsca styku arbuza z podłożem. Im jest ona ciemniejsza, tym dłużej owoc dojrzewał na słońcu [9].
Arbuz w szklarni i w tunelu
Uprawa arbuza w szklarni nie jest opłacalna. Lepszym pomysłem jest foliowy tunel, który wystarczająco dobrze zapewni roślinie ciepło i wilgoć. Podobnie jak przy hodowli arbuza w gruncie, także i w tym przypadku uprawę arbuza rozpoczyna się od przygotowania rozsady. Różnicą jest możliwość wcześniejszego wysadzenia sadzonek arbuza do tuneli (pod koniec kwietnia lub na początku maja). Pozostałe elementy uprawy są podobne do tej w gruncie [6] [11].
Uprawa arbuza w doniczce
Nie trzeba posiadać pola albo ogrodu, żeby wyhodować własne arbuzy. Uprawa arbuza w doniczce, na balkonie też jest możliwa! Oczywiście, o ile balkon jest bardzo słoneczny.
Uprawę taką rozpoczyna się od umieszczenia sadzonki arbuza w żyznej glebie, w donicy o pojemności minimum 10 l. Wystawienie jej na balkon powinno nastąpić dopiero po 15 maja, czyli po okresie majowych przymrozków. Donicę warto umieścić na mobilnej podstawie, tak żeby możliwe było jej przesunięcie do domu w przypadku prognozowanych przymrozków. Jeżeli rośliny będą regularnie podlewane i nawożone, można się spodziewać ich kwitnienia w czerwcu i lipcu. Teraz wystarczy tylko czekać na zawiązanie się i rozwój pysznego owocu. Jedna roślina rodzi zazwyczaj tylko jeden owoc [8].
Źródła:
[2] https://niepodlewam.pl/arbuz-uprawa-i-wymagania/
[3] https://www.sadyogrody.pl/warzywa/102/uprawa_arbuzow_w_polsce_o_czym_warto_wiedziec,36394.html
[5] https://poradnikogrodniczy.pl/arbuz-kawon-uprawa-w-polsce-i-odmiany.php
[8] https://niepodlewam.blogspot.com/2017/01/sodkie-arbuzy-na-balkonie-jak-wyhodowac.html
[9] https://www.kalendarzrolnikow.pl/9452/uprawa-arbuzow-jak-zalozyc-wlasna-plantacje