12.02.2025
Jak umowa z Mercosur wpłynie na rolnictwo i przemysł UE?
Umowa z Mercosur budzi ogromne emocje. Artykuł w klarowny sposób wyjaśnia, czym jest Mercosur. Jakie są zapisy umowy UE–Mercosur? Kto może na niej zyskać, a kto stracić? Warto przeczytać i wiedzieć!
Mercosur – co to?
Mercosur to analogiczna do Unii Europejskiej międzynarodowa unia celna i handlowa państw Ameryki Łacińskiej. Jej członkami są: Brazylia, Argentyna, Boliwia, Paragwaj i Urugwaj. Członkostwo Wenezueli zostało zawieszone ze względu na naruszenia praw człowieka i zasad demokracji. Członkami stowarzyszonymi, korzystającymi ze strefy wolnego handlu, ale bez członkostwa w unii celnej są: Chile, Kolumbia, Gujana, Panama i Surinam.
Czego dotyczy umowa UE z unią krajów Ameryki Łacińskiej?
Umowa UE–Mercosur była negocjowana od 25 lat. Jej celami są:
- liberalizacja handlu towarami i usługami;
- wzajemny dostęp do zamówień publicznych;
- współpraca w sprawach weterynaryjnych i fitosanitarnych.
Główną korzyścią dla Unii Europejskiej ma być otwarcie rynków krajów unii Ameryki Łacińskiej dla europejskich towarów przemysłowych i rolnych oraz usług [3][4].
Finał negocjacji – grudzień 2024
W grudniu 2024 roku zakończono negocjacje umowy UE–Mercosur i ustalono podstawowe warunki wzajemnego otwarcia rynków, w tym mechanizmy ochronne.
Z ogólnych zasad wolnego handlu ma być wyłączona grupa towarów wrażliwych. Handel tymi towarami będzie podlegał dużym ograniczeniom i silnej regulacji. W szczególności przewiduje się wprowadzenie kwot importowych dla handlu wołowiną, drobiem, cukrem, miodem i etanolem [2][4][10].
W przypadku wołowiny docelowo na rynki UE dopuszczone będzie niespełna 100 tys. ton rocznie, czyli około 1,25% produkcji wołowiny w UE. Kontyngent ten początkowo wynosić będzie jedynie 16,5 tys. ton i osiągnie pełną wartość po sześciu latach od wejścia w życie umowy. W ramach tego kontyngentu cło na wołowinę nie zostanie zniesione, ale jedynie obniżone do wysokości 7,5%.
Dla drobiu początkowa wielkość kontyngentu to 30 tys. ton, a wartość docelowa po sześciu latach to 180 tys. ton [2][10].
Dla miodu, cukru i etanolu wielkości kontyngentów bezcłowych wynoszą odpowiednio 45 tys. ton, 180 tys. ton i 650 tys. ton (w tym 450 tys. ton jako surowiec dla przemysłu chemicznego) [2].
Wszystkie sprowadzane towary muszą być zgodne z unijnymi normami sanitarnymi. W wypadku naruszeń norm lub wystąpienia poważnych zakłóceń na rynku można będzie zawiesić stosowanie kontyngentów [2][10].
Mercosur – umowa z UE. Co dalej?
Zakończenie negocjacji nie oznacza, że umowa wejdzie w życie. Musi się na to zgodzić Komisja Europejska i państwa członkowskie. Komisja Europejska może zaproponować jeden z dwóch sposobów ratyfikacji umowy:
- przyjęcie ratyfikacji przez wszystkie parlamenty narodowe;
- ratyfikowanie przez Parlament Europejski oraz akceptację Rady Europy. W tej ścieżce wymagana jest większość kwalifikowana co najmniej 15 państw, reprezentujących co najmniej 65% ludności Unii Europejskiej.
Oficjalny sprzeciw wobec obecnej treści umowy wyraziły Francja i Polska. Protest polskiego rządu jest spowodowany przez trzy główne problemy [1]:
- zbyt duże kontyngenty bezcłowe, zwłaszcza mięsa drobiowego;
- nierówną konkurencję, wynikającą z wyższych standardów ochrony środowiska i klimatu w Unii Europejskiej;
- niewystarczającą skuteczność zapisów dotyczących klauzuli ochronnej.
Kto może zyskać, a kto stracić na umowie z krajami Ameryki Łacinskiej?
Komisja Europejska przeprowadziła w 2021 roku analizę efektów porozumienia UE z unią krajów Ameryki Łacińskiej. Wskazała ona na ogólnie pozytywny wpływ umowy handlowej na gospodarkę UE, korzystny zwłaszcza dla sektora przemysłowego i usługowego [8] [10]. Niektóre branże mogą zyskać. Dotyczy to zwłaszcza [8][9][10]:
- sektora mleczarskiego i takich wyrobów jak mleko w proszku czy sery;
- producentów słodyczy;
- branży napojów alkoholowych;
- eksporterów wieprzowiny.
Całościowy wpływ na sektor rolniczy nie jest jednak jednoznaczny. Rolnicy obawiają się zalewu taniej żywności z obszaru Ameryki Południowej i pogorszenia rentowności produkcji rolnej. W opinii ekspertów obawy są uzasadnione dla sektora produkcji [8][9][10]:
- mięsa drobiowego;
- mięsa wołowego.
Pojawienie się tańszego mięsa drobiowego i wołowiny z krajów Mercosur może proporcjonalnie zmniejszyć ich import z krajów UE i uderzyć w europejskich eksporterów i rolników. Nie wiadomo, czy te obawy się spełnią, a jeśli już – to jaka będzie skala negatywnego wpływu umowy na polskie rolnictwo. Powagę zagrożenia można jedynie szacować na podstawie wielkości bezcłowych kontyngentów. Dla przykładu wprowadzone w umowie kontyngenty dla drobiu to niewiele ponad 1% unijnej produkcji. Niestety taki kontyngent oznacza 17% polskiego eksportu mięsa drobiowego do krajów UE [11].
Jakie ostatecznie będą efekty umowy między Unią Europejską a unią krajów Ameryki, Łacińskiej dowiemy się dopiero za kilka lat, po jej wejściu w życie i po upływie okresów przejściowych [10].
Źródła
[1] https://www.agrofakt.pl/mercosur-a-polskie-rolnictwo-analiza-aktualnej-sytuacji/
[3] https://www.agrofakt.pl/umowa-ue-mercosur-co-warto-wiedziec/
[4] https://www.money.pl/gospodarka/wolny-handel-z-mercosur-komisja-europejska-podala-szczegoly-umowy-7100400425073280a.html
[5] https://www.farmer.pl/fakty/unia-europejska/umowa-ue-mercosur-negocjacje-zakonczone-sukcesem-to-co-teraz,154823.html
[6] https://tvn24.pl/biznes/ze-swiata/ue-mercosur-wielka-umowa-o-wolnym-handlu-final-negocjacji-i-spor-w-ue-st8211520
[7] https://www.wrp.pl/rolnik-w-europie-stanie-sie-niepotrzebny-bo-bedzie-mercosur-felieton/
[8] https://businessinsider.com.pl/gospodarka/kontrowersyjna-umowa-z-mercosur-ktorzy-rolnicy-zyskaja-wielu-straci-analiza/550zjsj
[9] https://www.topagrar.pl/articles/aktualnosci/umowa-z-mercosur-zniszczy-europejskie-rolnictwo-prawda-czy-falsz-poznaj-opinie-ekspertow-2524010
[11] https://static.credit-agricole.pl/asset/a/g/r/agromapa-202412_31458.pdf
