Platforma Sygnalizacji Agrofagów – użyteczne narzędzie nie tylko na czasy pandemii

Od 1 marca 2020 roku Platformę Sygnalizacji Agrofagów odwiedziło kilkadziesiąt tysięcy osób. Przykładowo w maju witrynę www.agrofagi.com.pl odwiedziło 11,5 tys. osób. Dane te dowodzą, że polscy rolnicy poszukują rzetelnych, a przede wszystkim aktualnych informacji na temat potencjalnych zagrożeń dla ich upraw.

350 punktów obserwacyjnych w całej Polsce to poważne zaplecze informacyjne, dzięki któremu każdego roku na Platformie Sygnalizacji Agrofagów pojawia się blisko 1 000 informacji o stwierdzonych zagrożeniach dla upraw rolniczych. Monitorowaniem objętych jest 6 upraw (pszenica ozima, rzepak ozimy, kukurydza, burak cukrowy, ziemniak, bobowate grubonasienne). Pszenica ozima, rzepak ozimy i kukurydza to najczęściej obserwowane przez zespół sygnalizatorów plantacje.

„W tym roku mieliśmy sytuację podwójnie wyjątkową. Z jednej strony aktywność agrofagów była większa niż zazwyczaj lub zaczynała się wcześniej, gdyż praktycznie nie było zimy, z drugiej – z powodu pandemii platforma okazała się bezpiecznym narzędziem transferu wiedzy” – mówi dr hab. Anna Tratwal, kierownik Zakładu Monitorowania i Sygnalizacji Agrofagów w Instytucie Ochrony Roślin – PIB w Poznaniu, profesor IOR – PIB, zarządzająca platformą. „Ponad 20% użytkowników Platformy Sygnalizacji Agrofagów to osoby, które w tym czasie odwiedziły naszą stronę co najmniej dwukrotnie. To dowód, że pozyskane tu informacje były przydatne” – podkreśla.

Poza wynikami systematycznych obserwacji, w okresie od marca do lipca zamieszczane były dodatkowe komunikaty o stwierdzonych zagrożeniach dla upraw. Najwięcej komunikatów Platformy Sygnalizacji Agrofagów dotyczyło upraw rzepaku oraz zbóż, które w różnym stopniu atakowane były przez agrofagi w okresach wiosennej suszy i późniejszych nadmiernych opadów atmosferycznych. Informacje takie pojawiają się cyklicznie, uzupełniając prowadzoną w terenie sygnalizację dla stale monitorowanych punktów.

W związku z ograniczeniami w dostępie do środków ochrony roślin, które wynikały z ogólnoświatowej epidemii koronawirusa i przerw w imporcie substancji czynnych produkowanych w większości w Azji, trzeba było dostosować do obecnej sytuacji także metodyki integrowanej produkcji i metodyki integrowanej ochrony roślin udostępniane na platformie. Obecnie na stronie zamieszczone są: metodyki integrowanej produkcji (ok. 150), metodyki integrowanej ochrony (z podziałem na wersje dla rolników i doradców) oraz „Poradniki Sygnalizatora”.

Liczba odwiedzających Platformę Sygnalizacji Agrofagów nie odzwierciedla jej rzeczywistego wpływu na polskie rolnictwo. Ze strony bowiem w dużej mierze korzystają również doradcy rolni, którzy następnie tę wiedzę przekazują dalej.

„Trudno jest oszacować, do ilu rolników trafia wiedza przekazywana przez doradców, jednak z pewnością odsetek ich jest wysoki. Dlatego nie będzie nadinterpretacją stwierdzenie, że Platforma Sygnalizacji Agrofagów faktycznie pomaga prowadzić rolnictwo oparte na integrowanej ochronie roślin, i że należy tę formę bezpośredniego transferu informacji upowszechniać i rozwijać, tak aby była jeszcze bardziej dostępna” – dodaje dr Anna Tratwal, zarządzająca Platformą Sygnalizacji Agrofagów.

Dr hab. Henryk Ratajkiewicz, katedra Entomologii i Ochrony Środowiska, wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu

Platforma Sygnalizacji Agrofagów niewątpliwie dobrze służy rolnikom i ogrodnikom w osiągnięciu lepszych wyników w produkcji, ponieważ jest bardzo użytecznym narzędziem stworzonym do realizacji założeń integrowanej ochrony roślin, wynikających z rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi (z dnia 18 kwietnia 2013 r.) w sprawie wymagań integrowanej ochrony roślin, a także Krajowego Planu Działania na rzecz ograniczenia ryzyka związanego ze stosowaniem środków ochrony.

Na podkreślenie zasługuje zwłaszcza to, że Platforma Sygnalizacji Agrofagów obejmuje całościowo zagadnienia dotyczące ochrony roślin uprawnych i udostępnia je w jednym miejscu. Powstała dzięki zaangażowaniu i dobrej współpracy wielu instytucji naukowych oraz branżowych, co niewątpliwie gwarantuje profesjonalizm i podnosi jej prestiż. Dostarcza więc rolnikom i zainteresowanym partnerom cennych informacji z zakresu szeroko pojętej integrowanej produkcji i ochrony upraw rolniczych i ogrodniczych.

Platforma jest na bieżąco aktualizowana, a w zakresie sygnalizacji agrofagów i systemów wspomagania decyzji dostarcza narzędzi, które dają możliwość oceny sytuacji fitosanitarnej dla konkretnych lokalizacji. Takie działania i łatwo dostępna wiedza przyczyniają się do poprawy rentowności produkcji rolniczej na poziomie gospodarstwa, a wykonywanie zabiegów z użyciem środków ochrony roślin staje się coraz bardziej racjonalne.

Platforma została uruchomiona zaledwie kilka lat temu i szybko zdobyła licznych użytkowników. Cieszy się również powodzeniem wśród studentów, gdyż udostępnia bardzo dobrze przygotowane materiały dotyczące ochrony roślin, które przydają się do realizacji prowadzonych przez studentów projektów.

Lidia Spychalska – Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego, powiat Pleszew

Przez wiele lat rolnicy byli zmuszeni do prowadzenia samodzielnej obserwacji występowania agrofagów na swoich uprawach. Na podstawie tych obserwacji, często intuicyjnie, dobierali środki ochrony roślin, starając się optymalizować ich użycie. Jednak w natłoku codziennych, gospodarskich zajęć nie było to wcale łatwe zadanie, tym bardziej, że nie zawsze byli pewni słuszności podjętych decyzji. Platforma Sygnalizacji Agrofagów odciążyła rolników w tym zakresie – dostarczając sprawdzone informacje i gotowe rozwiązania dla zaistniałych sytuacji.

Ważnym aspektem funkcjonowania platformy jest cykliczność obserwacji, co umożliwia stosowanie adekwatnej ochrony przez cały okres wegetacyjny danej rośliny. Dla nas, doradców, narzędzie to okazało się niezwykle przydatne, zwłaszcza w czasie izolacji spowodowanej epidemią koronawirusa. Niezbędne informacje były bowiem przekazywane online, a więc w najbezpieczniejszej z możliwych formie. Dostęp do tych danych za pośrednictwem strony internetowej ułatwiał nam w tym okresie pracę – mogliśmy w bezpieczny sposób zdobywać informacje i opracowywać je na potrzeby rolników, którym doradzamy.

Platforma Sygnalizacji Agrofagów (www.agrofagi.com.pl/) to portal stworzony przez Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy w Poznaniu we współpracy z Instytutem Ogrodnictwa w Skierniewicach oraz Instytutem Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowym Instytutem Badawczym w Puławach. Narzędzie to umożliwia wszystkim zainteresowanym jednostkom administracji państwowej, jednostkom doradczym, naukowym, jak również firmom i organizacjom branżowym oraz rolnikom szeroką i spójną współpracę w obszarze ochrony roślin.