Rolniczy handel detaliczny (RHD) – jak rozpocząć i zdobyć dodatkowe źródła dochodów z gospodarstwa rolnego

Od 2022 roku znacznie łatwiej założyć i prowadzić rolniczy handel detaliczny (RHD). Może on stanowić wysoce opłacalne źródło dochodów gospodarstwa rolnego ponieważ kwota przychodów zwolnionych z podatku to od 2022 roku aż 100 tys. zł! Ponadto sprzedaż żywności roślinnej możliwa jest na terenie całej Polski i nie ma żadnych limitów przy sprzedaży do finalnego konsumenta.

Jakie produkty rolnik może sprzedawać jako RHD?

Począwszy od 2017 roku polscy rolnicy, którzy prowadzą rodzinne gospodarstwa rolne, mają prawo samodzielnie (czyli, poza kilkoma wyjątkami, bez pośredników) produkować i sprzedawać jako detaliści taką żywność, która pochodzi w całości lub większości z własnego gospodarstwa. Tego typu działalność określana jest jako rolniczy handel detaliczny (RHD).

Lista możliwej do produkcji i sprzedaży żywności w ramach RHD jest długa, m. in.: produkcja roślinna, odzwierzęca, mieszana, oleje, pieczywo, przetwory. Przykładowo rolnik może produkować i sprzedawać jako detalista przetwory mleczne (np. śmietana, mleko, sery), owocowe (np. dżemy, soki), potrawy (np. pierogi, kopytka, placki), chleb, jaja, miód, przyprawy i herbatki ziołowe.

Możliwości jest wiele, jednak należy pamiętać, że nie wolno używać do produkcji żywności mięsa zwierząt kopytnych z uboju samodzielnego (czyli poza zatwierdzoną rzeźnią), np. z uboju na użytek własny.

Łatwiej o dodatkowe dochody w gospodarstwie rolnym, czyli korzystne przepisy dla RHD od 2022 roku

Od 2022 roku wprowadzono znaczące ułatwienia dla rolników, m.in.:

• sprzedaż z preferencjami podatkowymi możliwa jest do limitu przychodów 100 tys. zł (przed 2022 rokiem limit wynosił jedynie 40 tys. zł). Powyżej tej kwoty sprzedaż jest normalnie opodatkowana;
• dla produktów roślinnych sprzedaż możliwa jest na terenie całego kraju. Ograniczenia obszarowe dotyczą żywności pochodzenia zwierzęcego i mieszanego. Ten rodzaj żywności można sprzedawać jedynie w tym samym województwie (lub sąsiadujących z nim powiatach), w którym żywność została wyprodukowana;
• zniesiono limity sprzedaży do finalnych konsumentów (pozostawiono dla sklepów, restauracji itp.).

Komu i gdzie rolnik może sprzedawać żywność w ramach rolniczego handlu detalicznego?

Odbiorcami rolniczego handlu detalicznego mogą być:

• finalni konsumenci (z wyżej opisanym ograniczeniem obszarowym) lub
• sklepy, restauracje, stołówki działające na terenie całego kraju.

Warto pamiętać, że prowadząc RHD w zasadzie rolnik nie może korzystać z pośredników.

Wyjątkiem jest sprzedaż finalnym konsumentom dokonywana na wystawach, kiermaszach lub innych imprezach organizowanych w celu promocji żywności lokalnej. W takim przypadki dopuszczalne jest skorzystanie z pośrednika, o ile on sam sprzedaje swoje produkty w ramach RHD i pochodzi z tego samego lub sąsiedniego powiatu.

Jak rozpocząć rolniczy handel detaliczny?

Najważniejsze: nie trzeba do prowadzenia RHD zakładać firmy, opłacać VAT czy ZUS! Należy jednak dokonać rejestracji takiej działalności 30 dni przed dniem jej rozpoczęcia:

• u powiatowego inspektora sanitarnego a także
• u powiatowego lekarza weterynarii, jeżeli w planach jest sprzedaż produktów pochodzenia zwierzęcego lub produktów zawierających składniki odzwierzęce (tzw. żywność mieszaną).

Wzory wniosków do rejestracji można znaleźć w powiatowych inspektoratach.

Jakie są wymagania dla sprzedawanych przez rolnika produktów?

Przede wszystkim konieczne jest dokumentowanie ilości sprzedawanej żywności.

Oczywistym jest, że zarówno produkcja jak i sprzedaż żywności nie może stanowić zagrożenia dla zdrowia publicznego. Należy więc stosować się do wymogów prawa żywnościowego i higieny środków spożywczych (szczegółowe informacje: https://www.wetgiw.gov.pl/handel-eksport-import/rolniczy-handel-detaliczny).

Warto jednak podkreślić, że organy nadzorujące rolników (inspekcja weterynaryjna, sanitarna oraz jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych) elastycznie podchodzą do określonych w przepisach wymagań higienicznych. Wszystko zależy od wielkości produkcji i jej specyfiki. Przy produkcji prowadzonej w domu zastosowanie mają uproszczone wymagania higieniczne. Chodzi po prostu o osiągnięcie celu jakim jest bezpieczeństwo żywności.

Jak oznaczać produkowaną żywność?

Każdy sprzedawany produkt powinien być czytelnie i wyraźnie opatrzony napisem „rolniczy handel detaliczny” i danymi producenta (imię i nazwisko, adres). Dodatkowo, jeżeli rolnik sprzedaje żywność pochodzenie zwierzęcego lub mieszanego powinien pojawić się także weterynaryjny numer identyfikacyjny.

Żywność musi być też odpowiednio oznakowana, np. kodem identyfikacyjnym partii produkcyjnej. Reguluje to szereg krajowych i unijnych przepisów i wytycznych. Najwygodniej zwrócić się o wskazówki do powiatowych inspekcji weterynaryjnych w przypadku produkcji pochodzenia zwierzęcego lub mieszanego lub do sanitarnej w przypadku produkcji roślinnej.

Źródła:

Szczegółowy opis RHD: https://www.niepoddawajsie.pl/rolniczy-handel-detaliczny/

Główne przepisy i wytyczne: https://www.gov.pl/web/rolnictwo/rolniczy-handel-detaliczny-informacje-podstawowe

https://www.gov.pl/web/gis/rolniczy-handel-detaliczny

https://rolniczyhandeldetaliczny.pl/rolniczy-handel-detaliczny-jak-rozpoczac/

https://agrowies.pl/rolniczy-handel-detaliczny/

Zmiana przepisów z 2022 roku:

• https://lexlege.pl/ustawa-o-bezpieczenstwie-zywnosci-i-zywienia/rozdzial-10a-rolniczy-handel-detaliczny/11309/#ustawa-o-bezpieczenstwie-zywnosci-i-zywienia/rozdzial-10a-rolniczy-handel-detaliczny/11309/
• https://polskatimes.pl/sejm-zgodny-wobec-ulatwien-dla-rolnikow-nowe-przepisy-maja-ulatwic-sprzedaz-wlasnych-produktow/ar/c1-15954505
• https://strefaagro.pl/rolniczy-handel-detaliczny-sejm-uchwalil-ustawe/ar/c8-15955739
• https://gov.modr.pl/przedsiebiorczosc-na-wsi/strona/ulatwienia-w-rolniczym-handlu-detalicznym

Zdjęcie: Wounds_and_Cracks / pixabay