Przezimowanie pszenicy ozimej, cz. 2/4 | Znaczenie klimatu i gleby

Wymagania klimatyczne pszenicy ozimej

Podstawą sukcesu w uprawie pszenicy ozimej jest właściwe przezimowanie roślin i rozpoczęcie okresu wiosennego w dobrej zdrowotności i gotowości do szybkiego wzrostu. Przebieg okresu zimowego decyduje o doborze odmian uprawianych w Polsce. Podczas zim wietrznych i bezśnieżnych częściej występuje zjawisko wymarzania roślin, ponieważ mrozoodporność i zimotrwałość pszenicy jest niższa niż żyta. Rośliny odpowiednio przygotowane do zimy mogą przetrwać w temperaturze dochodzącej do -18°C. Przy tak niskich temperaturach, już 10-centymetrowa pokrywa śnieżna istotnie zmniejsza niebezpieczne działanie mrozu. Jednakże nadmiar śniegu może być niekorzystny dla roślin, gdy duża ilość spada na niezamarzniętą glebę i utrzymuje się przez dłuższy czas. Wtedy rośliny zużywają tlen podczas procesów życiowych. Gdy go zabraknie, rośliny rozpoczynają oddychanie beztlenowe, zatruwając się ubocznymi produktami fermentacji, przez co ulegają procesowi wyprzenia. Równie niebezpiecznym zjawiskiem występującym zimą i wczesną wiosną jest wysadzenie roślin, polegające na rozerwaniu korzeni wskutek dużych wahań temperatury w krótkim czasie (zamarzanie i rozmarzanie gleby). Na kondycję roślin może również wpłynąć wiosenne roztapianie się śniegu, powodujące zastoiska wodne na polu, czego skutkiem jest wymoknięcie plantacji.

Jednym z głównych czynników plonotwórczych pszenicy ozimej jest wysokość opadów atmosferycznych. Ważna jest zarówno ilość opadów, jak i ich rozkład w okresie wegetacji roślin. Pszenica ozima jest w stanie pobrać nawet 400–500 litrów wody na wyprodukowanie 1kg suchej masy. Okresem krytycznym dla pszenicy pod względem dostępności wody jest czas od początku krzewienia do zakończenia fazy strzelania w źdźbło. Nie tylko niedobór wody, ale również jej nadmiar może być niebezpieczny dla roślin, ponieważ może przyczynić się do wylegania roślin, ale i też do porastania ziarna.

Wymagania glebowe dla pszenicy ozimej

Wymagania glebowe pszenicy ozimej są najwyższe spośród zbóż uprawianych w Polsce. Roślinom należy zapewnić odpowiednie warunki do wzrostu i odpowiednio prowadzić łan. Pszenica wymaga przede wszystkim dobrej kultury rolnej oraz stanowisk wysokiej jakości. Na jej plonowanie mają duży wpływ zarówno właściwości biologiczne, fizyczne, chemiczne, jak i skład mechaniczny gleby. Wraz ze wzrostem ilości części spławialnych i próchnicy w glebie, zwiększa się plonowanie tego zboża.

W Polsce pszenicę ozimą uprawia się na różnych glebach, lecz najbardziej wskazane do uprawy są gleby zaliczane do klas I–IIIa kompleksu pszennego bardzo dobrego i dobrego, i kompleksu pszennego górskiego. Rośliny dość dobrze tolerują uprawę na glebach bardzo zwięzłych i ciężkich, ale niekorzystnie wpływa na ich rozwój niski odczyn gleby, powodujący wzrost wrażliwości na niekorzystne czynniki środowiskowe. Powyższe zagrożenia można łagodzić poprzez odpowiedni dobór odmiany pszenicy ozimej do stanowiska.

W serii o pszenicy ozimej ukazał się artykuł:

Przezimowanie pszenicy ozimej, cz. 1/4 | Wyzwania w uprawie

Wkrótce:

• agrotechnika,
• uprawa roślin ozimych a pory roku.

Autor: Łukasz Suty

Zdjęcie: Dimitris Vetsikas from Pixabay