Prewencja przede wszystkim. Dziś o bioasekuracji
W poprzednim artykule omówiliśmy podstawowe zagadnienia z zakresu produkcji drobiarskiej, zagrożeń czyhających na producentów, a także zwróciliśmy uwagę, jak istotną rolę w prawidłowym zarządzaniu płynnością finansową fermy odgrywa odpowiednio dobrane ubezpieczenie. O ile jednak ubezpieczenie chroni produkcję po wystąpieniu zdarzenia, to w procesie zarządzania fermą bardzo istotną rolę odgrywa prewencja. Odpowiednie zabezpieczenie przed niechcianymi zdarzeniami, np. różnego rodzaju chorobami, stanowi jeden z najistotniejszych aspektów funkcjonowania fermy, na który w pierwszej kolejności powinni zwrócić uwagę producenci.
Co więc należy zrobić? Jakie działania podjąć, aby zminimalizować prawdopodobieństwo wystąpienia na przykład chorób typu ptasia grypa lub salmonelloza? Odpowiedź wydaje się prosta: bioasekuracja. W tym jednym pojęciu mieści się cały zespół norm i zasad, których wprowadzenie i przestrzeganie może zapobiec nawet bankructwu fermy. Jakie to zasady? Najważniejsze przedstawimy w tym artykule.
Wjazd na fermę. Zacznijmy od początku, od wjazdu na fermę. Jedną z podstawowych zasad bioasekuracji jest prawidłowe, całkowite ogrodzenie fermy. Wstęp na fermę powinien być maksymalnie utrudniony dla osób postronnych i odbywać się tylko przez wyznaczone bramy. Standardowo bramy powinny być zamknięte, a wjazd obcych pojazdów możliwy tylko za zgodą właściciela. We wjeździe na fermę powinny zostać umieszczone specjalne maty lub niecki umożliwiające odkażenie kół pojazdów wjeżdżających. Pojazdy, które wjadą na fermę, powinny poruszać się w ściśle określonych strefach. Konstrukcja ogrodzenia powinna również uniemożliwiać przedostawanie się na fermę zwierząt, które bardzo często są wektorami chorób.
Ograniczenie dostępu osób trzecich do fermy. W celu zapobieżenia przenoszenia chorób, bardzo istotnym elementem bioasekuracji jest ograniczenie ruchu osób spoza fermy po terenie danego zakładu. Wizyty osób trzecich powinny być skrupulatnie ewidencjonowane w przygotowanych do tego celu rejestrach wejść i wyjść. Ruch osób powinien odbywać się również w ściśle określonych strefach, zaś każda osoba odwiedzająca fermę powinna poruszać się po niej w odpowiednim stroju ochronnym (ochraniacze na obuwie, fartuchy, kombinezony, czepki itp.).
Organizacja fermy i ogólny jej wygląd. Otoczenie fermy powinno być utrzymane w porządku i czystości. Idealną sytuacją jest, gdy przestrzenie pomiędzy kurnikami są wybrukowane. Jeżeli nie jest to możliwe, roślinność pomiędzy budynkami powinna być utrzymana w należytym porządku. Wysoka trawa lub zaniedbana zieleń podnoszą ryzyko przedostania się wektorów chorób do wnętrza kurnika. Obiekty znajdujące się na fermie powinny być rozlokowane w taki sposób, aby ograniczyć ruch pojazdów. Każdy obiekt powinien być odpowiednio zabezpieczony, szczególne magazyn słomy. Obiekt ten powinien mieć ściany (wygrodzenia) ze wszystkich stron, by uniemożliwić dzikiemu ptactwu przedostanie się do słomy, która stanowić będzie ściółkę kurnika.
Wnętrze kurników. Utrzymanie fermy w czystości niewiele pomoże, jeżeli wnętrze budynków drobiarskich nie będzie odpowiednio zabezpieczone. Zorganizowane i odpowiednio wyposażone śluzy higieniczne to podstawa utrzymania czystości. Stanowią swoisty bufor pomiędzy halą kurnika a „światem zewnętrznym”. Najistotniejsza jednak jest hala produkcyjna. Gładkie powierzchnie ułatwiają dezynfekcję po zakończonym cyklu produkcyjnym. Posadzki bez pęknięć i szczelin, gładkie ściany i sufity to podstawa. Należy pamiętać, że każda szczelina może stać się siedliskiem patogenów. We wnętrzu należy unikać trudnych do zdezynfekowania powierzchni, jak np. drewno, pianki poliuretanowe itp.
Fot. 1. Prawidłowo zdezynfekowana i utrzymana hala produkcyjna
Deratyzacja. Bardzo istotnym elementem bioasekuracji jest deratyzacja i zapobieganie przedostawaniu się gryzoni do wnętrza budynków. Odpowiednio rozmieszczone pułapki na gryzonie doskonale spełnią swoją funkcję, muszą być jednak stale kontrolowane i uzupełniane.
Fot. 2. Przykładowe rozmieszczenie pułapek na gryzonie
Utylizacja martwych ptaków. Podczas trwania cyklu produkcyjnego, występują padnięcia pojedynczych sztuk drobiu. Z punktu widzenia bioasekuracji bardzo ważne jest odpowiednie separowanie i przechowywanie padłych sztuk do momentu ich utylizacji. Martwe ptaki powinny być przechowywane w odpowiednio do tego celu przystosowanych chłodniach, lodówkach bądź chłodziarkach, ulokowanych najlepiej poza budynkiem w taki sposób, aby pojazd firmy utylizującej padły drób nie wjeżdżał na fermę. Idealna sytuacja przedstawiona jest na poniższej fotografii. Martwe ptaki ładowane są do specjalnej chłodni umieszczonej przed bramą wjazdową. Załadunek chłodni odbywa się od wnętrza fermy zaś przedstawiciel firmy utylizującej opróżnia ją nie wjeżdżając na teren fermy.
Fot. 3. Chłodnia „poza” zakładem
Pracownicy. Aby utrzymać fermę w czystości, niezbędna jest praca ludzi. To, w jaki sposób pracownicy poruszają się po fermie, ma bardzo duże znaczenie w zapobieganiu niechcianym zdarzeniom. Stosowanie mat dezynfekcyjnych przed wejściem do kurnika oraz przed wejściem na halę produkcyjną, odpowiednie stroje ochronne i obuwie (oddzielne dla każdej osoby), przestrzeganie reżimu sanitarnego, posiadanie odpowiednich badań oraz znajomość procedur poprzez odpowiednie szkolenia – to podstawy bioasekuracji.
Istnieje wiele innych, nie mniej istotnych czynników, na które należy zwrócić uwagę, jak choćby odpowiednie przechowywanie paszy, zabezpieczenie ujęcia wody przed przedostawaniem się zanieczyszczeń, instalacja systemów sterowania monitorujących różne parametry (np. temperaturę, wilgotność itp.), zapewnienie zasilania awaryjnego, ograniczenie dostępu zwierząt domowych do budynków produkcyjnych, ograniczenie produkcji do jednego gatunku drobiu, a najlepiej do jednego kierunku (pisaliśmy o tym w poprzednim artykule), przestrzeganie zasady „cały kurnik pełen lub cały kurnik pusty”. Ale i to wszystko nie zamyka katalogu zabezpieczeń bioasekuracyjnych. Widać więc, jak skomplikowanym procesem jest zapewnienie bezpieczeństwa biologicznego na fermie.
Nawet przestrzegając wszystkich powyższych zasad, nie wyeliminuje się całkowicie ryzyka pojawienia się niechcianych zdarzeń w postaci chorób, ale na pewno to ryzyko będzie ograniczone w bardzo dużym stopniu. Prewencja przede wszystkim. Pamiętajmy również o ubezpieczeniu.
Concordia Polska T.U. S.A. proponuje wiele wyspecjalizowanych rozwiązań dla producentów drobiu. Jako jeden z nielicznych podmiotów posiadamy w ofercie ubezpieczenie produkcji zwierzęcej od utraty zysku, zapewniające ochronę w przypadku m. in. takich zdarzeń jak: awaria systemów wentylacji, przepięcia, przerwa w dopływie prądu, przegrzanie, zatrucie stada, panika, a także chorób zwalczanych z urzędu. Zakres ubezpieczenia może również zostać rozszerzony o skutki spowodowane wystąpieniem salmonellozy.
W ofercie Concordii znajdują się również ubezpieczenia zwierząt z dopłatami z budżetu państwa. Ochroną ubezpieczenia można objąć m. in. drób od: huraganu, powodzi, deszczu nawalnego, gradu, pioruna, obsunięcia się ziemi, lawiny oraz – opcjonalnie – ognia.
Warto nam zaufać.
Zdjęcia: Paweł Kwiatoń i Patryk Bednarek
