Jak rywalizują konie? | Jeździectwo zaczęło się wtedy, kiedy ludzie udomowili konie.

Wydarzyło się to jakieś 3,5 tysiąca lat przed naszą erą. Już w starożytnym Rzymie istniał zawód nauczyciela jazdy konnej, nazywany equisones. Tam też rozwijało się powożenie: popularne był wyścigi powozów, organizowane na hipodromach.

Pierwsza Akademia Jeździecka powstała w 1134 r. w Neapolu. Sporty konne mają jednak swój początek w kawalerii: w czasach pokoju musztra oraz wojenne ćwiczenia były przedmiotem współzawodnictwa. Do XVIII wieku polskie jeździectwo uznawane było za najlepsze na świecie. Po nim jednak, aż do XIX wieku, polskie zasługi przypisywane były zaborcom i sport ten mógł zacząć rozwijać się w Polsce dopiero po I wojnie światowej. Kolejna wojna znów wstrzymała rozwój dyscyplin i sport ten zaczął się rozwijać dopiero po 1989.

Dzisiaj to Międzynarodowa Federacja Jeździecka wskazuje dyscypliny i patronuje rozwojowi pięknych sportów konnych.

Co możemy zobaczyć w Polsce?

Wyścigi konne

Biorą w nich udział konie ras wyścigowych pełnej krwi angielskiej, czystej krwi arabskiej, półkrwi oraz kłusaków francuskich.

Zawody organizowane są na torach wyścigowych. W Polsce mamy 4 tory wyścigów konnych: Tor Wyścigów Konnych Służewiec (Warszawa), Tor Wyścigów Konnych Partynice (Wrocław), Hipodrom Sopot, Krakowski Tor Wyścigów Konnych (Buczków-Dąbrówka).

Zawody te podzielone są ze względu na chów w jakim są organizowane, ze względu na rasę, płeć, dystans oraz wiek konia. Wyróżniamy 3 główne rodzaje wyścigów konnych:

• Flat Racing – gonitwa płaska: konie galopują po płaskim torze, bez przeszkód.
• Jump Racing (Hurdling): to typowe wyścigi z przeszkodami, zazwyczaj odbywają się na dłuższych dystansach. Z reguły tu ścigają się konie, które przechodzą z flat racing na hurdle.
• Boxed Racing: to wyścigi sprinterskie na krótkich dystansach.

Skoki przez przeszkody

Olimpijska, najpopularniejsza dyscyplina jeździecka, która polega na bezbłędnym i najszybszym pokonaniu przeszkód. Zawody odbywają się na hali (jesień – zima) oraz na parkurze (wiosna, lato). O ilości przeszkód oraz ich ustawieniu decyduje organizator zawodów. Przeszkody jakie są pokonywane w tej dyscyplinie to: stacjonata, okser, doublebarre, triplebarre, rów, rów z wodą, mur. Konkurencja polega na tym, żeby pokonać tor przeszkód z jak najmniejszą ilością zrzutek i przypadków nieposłuszeństwa konia. Za każdy błąd para – jeździec i koń – otrzymują punkty karne. Wygrywa ten, kto zgromadzi jak najmniej punktów karnych, a w przypadku remisu punktowego, decydujący jest czas pokonania toru.

WKKW – Wszechstronny konkurs konia wierzchowego

Jest to olimpijska konkurencja jeździectwa – największy i najtrudniejszy sprawdzian poziomu umiejętności konia oraz jeźdźca. Składa się z 3 części: próby ujeżdżeniowej, próby skokowej oraz próby terenowej. Celem tych zawodów jest zademonstrowanie zdolności, wytrzymałości i szybkości koni, jak również ich elegancji, a przede wszystkim – zgrania konia z jeźdźcem.

Ujeżdżenie (dressage)

Para – koń i jeździec – podczas tych zawodów oceniani są pod kątem prawidłowego dosiadu, chodu, impulsu, posłuszeństwa oraz postawy. We wszystkich klasach, jeździec i koń prezentują figury i chody (zebrane, robocze, pośrednie, wyciągnięte): stęp, kłus i galop, płynne przejścia pomiędzy chodami oraz zmiany tempa. W zależności od poziomu trudności konkursu, obecne są też inne elementy programu, na przykład ciąg, lotna zmiana nogi (co cztery/trzy/dwie/jedno foule), pasaż, piaff, piruet. To bardzo widowiskowa i elegancka konkurencja, wymagająca nieprawdopodobnego porozumienia między człowiekiem i koniem.

Powożenie

Najstarsza dyscyplina sportowa – konie zaprzęgnięte w dwukołowe wozy były obecne już w starożytnym Egipcie. W starożytnej Grecji rozgrywano kwadrygi, a w starożytnym Rzymie – wyścigi rydwanów. Dziś zawody podzielone są na kategorie: jednokonnych, dwukonnych, czterokonnych. Podobnie jak zawody WKKW, rozgrywane są w 3 częściach: ujeżdżenia, maratonu, zręczności powożenia. Zawody wygrywa zespół, który podczas wszystkich konkurencji wykazał się bezbłędnym przejazdem.

Woltyżerka

Dyscyplina sportowa polegająca na prezentowaniu ćwiczeń akrobatycznych i gimnastycznych na galopującym lub stępującym koniu, prowadzonym na lonży. W tych zawodach bierze udział cały zespół: koń, woltyżer oraz osoba lonżująca konia. W konkursach zespołowych maksymalny wiek woltyżera to 18 lat, w konkursach indywidualnych jest podział ze względu na płeć woltyżera, a minimum wiekowe zawodnika to 14 lat.

Sportowe rajdy długo i krótkodystansowe

Pokonywanie określonego dystansu (od 40 do nawet 160 km) w jak najkrótszym czasie, przy zachowaniu jak najlepszych parametrów życiowych/fizjologicznych konia. Zwycięzcą całego rajdu jest para, która pierwsza przekracza linię mety, a koń zostaje uznany przez weterynarza za zdolnego do kontynuowania. Zawodnicy przed startem otrzymują szczegółową mapę trasy, z zaznaczonymi na niej obowiązkowymi przystankami (bramkami) oraz naturalnymi przeszkodami na trasie, takimi jak rowy, łachy piaskowe, strome wzgórza i przeprawy wodne, np. przez rzeki. W trakcie trwania wyścigu jeździec może bezkarnie zejść z konia i prowadzić go z ziemi, jednak linie odcinków oraz mety muszą być pokonywane wierzchem.

Parajeździectwo

To sport jeździecki dla osób niepełnosprawnych ruchowo i niewidomych. Obejmuje: ujeżdżenie, skoki przez przeszkody, rajdy, powożenie. Paraujeżdżenie jest obecnie konkurencją paraolimpijską. W przypadku parajeździectwa zawodnicy nie mają narzuconego z góry sprzętu na jakim muszą startować. Siodła, ogłowia nie mają znaczenia i nie wpływają na wynik. Klasyfikacja do grup odbywa się na podstawie stopni niepełnosprawności zawodników.

Jeździectwo – piękna dyscyplina, która pozwala na obcowanie z niezwykłymi zwierzętami, jakimi są konie. To aż siedem różnych dyscyplin, z których każdy może wybrać coś dla siebie – zarówno miłośnik elegancji rodem z Ascot, jak i wielbiciel Dzikiego Zachodu.

Autorka: Bernadetta Gwoździk, Concordia Polska T.U. S.A.

Źródła:

https://kashtan.pl/wyscigi-konne-w-polsce (dostęp 12.10.2020 r.)

https://pl.wikipedia.org/wiki/Skoki_przez_przeszkody (dostęp 12.10.2020 r.)

https://www.tuwroclaw.com/wiadomosci,bogata-historia-wyscigow-konnych-od-starozytnosci-przez-klasyczne-gonitwy-po-sporty-wirtualne,wia5-3270-49342.html (dostęp 12.10.2020 r.)

https://pl.wikipedia.org/wiki/Wszechstronny_konkurs_konia_wierzchowego (dostęp 12.10.2020 r.)

https://pl.wikipedia.org/wiki/Uje%C5%BCd%C5%BCenie (dostęp 12.10.2020 r.)

https://pl.wikipedia.org/wiki/Powo%C5%BCenie (dostęp 12.10.2020 r.)

https://pl.wikipedia.org/wiki/Wolty%C5%BCerka (dostęp 12.10.2020 r.)

https://pzj.pl/sport/konkurencje-jezdzieckie/rajdy-konne/ (dostęp 12.10.2020 r.)

http://hippoland.pl/parajezdziectwo/ (dostęp 12.10.2020 r.)

https://pzj.pl/sport/konkurencje-jezdzieckie/parajezdziectwo/ (dostęp 12.10.2020 r.)