Dobrostan bydła – dopłaty za dobrostan zwierząt wyższe nawet o 100%

Dlaczego hodowla bydła utrzymywanego w dobrostanie opłaca się hodowcy? Jak wygląda wysokość dopłat bezpośrednich za dobrostan zwierząt w Planie Strategicznym WPR 2023-2027? Jakie działania poprawiające dobrostan opasów, krów mlecznych i mamek są objęte dopłatami dla rolników?

Hodowla bydła z dbałością o dobrostan zwierząt leży w interesie każdego rolnika. Odpowiedni poziom dobrostanu bydła przynosi bowiem korzyści w postaci wysokiej ich produkcyjności jak i jakości pozyskiwanych od nich produktów. Jest to również wymóg prawny, za którego niedotrzymanie grożą kary, a za przestrzeganie nagrody w postaci dopłat.

Kwoty dopłat dla rolników są coraz bardziej atrakcyjne. W Planie Strategicznym WPR na lata 2023-2027 dwukrotnie zwiększono budżet (aż do 1,4 mln euro [8]) na dodatkowe dopłaty bezpośrednie z ekoschematu „Dobrostan zwierząt [1]. Będą z nich mogli skorzystać ci rolnicy, którzy poprawią warunki bytowe opasów, krów mlecznych i krów mamek powyżej minimalnych norm określonych w przepisach. Wzrost budżetu będzie wyraźnie odczuwalny dla każdej hodowli bydła. Przykładowo, dopłaty do krów matek wzrosną z 329 zł/szt. w 2022 roku do 775 zł/szt. w 2023 roku [2].

Ekoschemat „Dobrostan zwierząt” – szansa na dodatkowe dopłaty bezpośrednie

Plan Strategiczny WPR 2023-2027 przynosi zmiany w ekoschemacie „Dobrostan zwierząt”. Zakłada on płatności bez ograniczeń liczbą hektarów i posiadanych krów oraz obejmuje większy zakres praktyk hodowli bydła, np. utrzymanie w ściółce, późniejsze odsadzenie młodych od matki.

Do otrzymania dodatkowych dopłat bezpośrednich za dobrostan zwierząt niezbędne będzie zastosowanie się do dwóch podstawowych warunków:

• wymogi muszą być spełnione dla wszystkich zwierząt utrzymywanych w gospodarstwie oraz
• gospodarstwo powinno posiadać plan poprawy dobrostanu zwierząt (wyjątkiem jest wypas krów mlecznych).

Od 2024 roku będzie obowiązywał jeszcze jeden, dodatkowy warunek do otrzymania płatności, czyli odbycie przez rolnika jednorazowego szkolenia na temat metod ograniczania antybiotyków.

Kwota dopłaty bezpośredniej z ekoschematu „Dobrostan zwierząt” będzie zależała od sumy uzyskanych punktów za stosowanie wybranych przez rolnika praktyk zwiększających dobrostan bydła. Podstawowym warunkiem uzyskania jakichkolwiek punktów będzie zwiększenie powierzchni bytowej bydła powyżej minimalnych norm (z wyjątkiem krów mlecznych). Płatności te mają charakter roczny od sztuki zwierzęcia. Mogą być powiększone o koszty transakcyjne (np. koszt sporządzenia planu poprawy dobrostanu) lub pomniejszone wg progów degresywności (do 100 DJP – 100% płatności; 100 DJP do 150 DJP – 75%; powyżej 150 DJP – brak płatności) [2].

Dobrostan opasów – warunki uzyskania dopłat

Dopłatami dla rolników objęte będzie bydło opasowe utrzymywane bez uwięzi i spełniające następujące warunki [4]:

• Opasy niepochodzące od krów mamek objętych interwencją – wiek 4-18 miesięcy; utrzymywanie w danym gospodarstwie przez minimum 120 dni;
• Opasy pochodzące od krów mamek objętych interwencją – masa powyżej 300 kg; wiek do 18 miesięcy; utrzymywanie w danym gospodarstwie przez minimum 120 dni.

Podstawowym warunkiem uzyskania jakichkolwiek punktów jest zwiększenie powierzchni bytowej opasów. Ekoschemat precyzuje punktację za zwiększenie minimalnych wymiarów powierzchni dla trzymanych pojedynczo lub grupowo cieląt i dorosłych opasów oraz procent wymaganego jej powiększenia (o min. 20% lub 50%). Przykładowo dla cieląt o masie do 150 kg, utrzymywanych grupowo, minimalna powierzchnia bytowa powinna wynosić 1,8 m² w wariancie jej powiększenia o min. 20% albo 2,3 m² w wariancie jej powiększenia o min. 50% [4].

Jeżeli wymóg dotyczący powiększenia powierzchni bytowej będzie spełniony, można ubiegać się o dodatkowe punkty za poprawienie dobrostanu zwierząt [7]. Będą one przysługiwały za realizację konkretnych wymagań odnośnie ściółki, czasu korzystania wybiegu oraz czasu wypasu w okresie wegetacyjnym (takie same wymagania, jak wypisane poniżej dla krów mlecznych).

Dobrostan krów mlecznych – za co dopłaty bezpośrednie?

Według Planu Strategicznego 2023-2027 dopłaty dla rolników na dobrostan krów mlecznych będą należały się za [3]:

• wypas krów mlecznych: bez uwięzi, przez min. 120 dni (6 h dziennie) w sezonie wegetacyjnym,
• większą o min. 20% lub 50% powierzchnię bytową w pomieszczeniach, przy czym szczegółowo określono rozmiary tej powierzchni dla krów utrzymywanych wolnostanowiskowo zarówno z wydzielonymi legowiskami jak i bez wydzielonych legowisk.

O ile ten ostatni warunek zostanie spełniony, możliwe będzie otrzymanie dodatkowych punktów do dopłat dla rolnika za [6]:

• utrzymanie w ściółce,
• dostęp do wybiegu przez cały rok przez min. 4 h dziennie,
• późniejsze odsadzanie cieląt, czyli nie wcześniej niż w 5. dniu od narodzin.

Uwaga: wymóg utrzymywania bez uwięzi w przypadku krów mlecznych dotyczy wypasu.

Dobrostan krów mamek – wymagania do uzyskania dopłat

W Planie Strategicznym WPR 2023-2027 przewidziane są też dopłaty dla rolników za poprawę dobrostanu utrzymywanych bez uwięzi krów mamek, cieląt, opasów do 300 kg i jałówek użytkowanych w kierunku mięsnym [5].

Podstawowym warunkiem otrzymania jakiejkolwiek dodatkowej dopłaty bezpośredniej za ich dobrostan jest zwiększenie powierzchni bytowej co najmniej 20% lub o co najmniej 50% [5]. Minimalne wymiary zostały oddzielnie określone dla opasów, krów mlecznych i jałówek w kolejnych miesiącach ciąży. Dodatkowe punkty można zdobyć za działania takie same jak w przypadku krów mlecznych.

Źródła:

[1] https://www.gov.pl/web/wprpo2020/projekt-planu-strategicznego-dla-wpr-na-lata-2023-2027-wersja-11–projekt-uwzgledniajacy-uwagi-ke-i-przekazany-do-jej-akceptacji

[8] https://www.gov.pl/web/rolnictwo/najistotniejsze-modyfikacje-planu-strategicznego-wpr-na-lata-2023-2027

[7] https://www.farmer.pl/produkcja-zwierzeca/bydlo-i-mleko/dobrostan-opasow-w-kps-praktyki-punkty-wymagania,121848.html

[6] https://www.farmer.pl/produkcja-zwierzeca/bydlo-i-mleko/dobrostan-krow-mlecznych-w-kps-opcje-praktyki-punkty-wymagania,121689.html

[5] https://www.farmer.pl/produkcja-zwierzeca/bydlo-i-mleko/dobrostan-krow-mamek-w-kps-praktyki-punkty-wymagania,121820.html

[4] http://wir.org.pl/asp/dobrostan-opasow-w-kps,1,artykul,1,2770

[3] http://wir.org.pl/asp/dobrostan-krow-mlecznych-w-kps,1,artykul,1,2757

[2] https://agrarlex.pl/artykuly/bydlo-miesne/doplaty-2023-dobrostan-krow-mamek-i-opasow-2023-warunki-stawki-i-wyliczenia