12 tys. wypadków rocznie – rolnictwo niebezpieczne dla zdrowia?

Rolnictwo wciąż pozostaje w czołówce branż niebezpiecznych dla zdrowia i życia. Jeszcze do niedawna, dzięki rosnącej dbałości rolników o bezpieczeństwo, liczba wypadków z roku na rok spadała. Jednak rok 2021 przyniósł niemiłą niespodziankę. Liczba wypadków w rolnictwie wzrosła bowiem o ponad 10%:

• Do KRUS zgłoszono ponad 12 tys. wypadków, co daje liczbę o ponad tysiąc większą niż w 2020 roku.
• W efekcie, wypłacono około 9,5 tys. jednorazowych odszkodowań z tytułu uszczerbku na zdrowiu lub śmierci wskutek wypadku przy pracy rolniczej – a więc aż o 22% (1,7 tys.) więcej niż w 2020 roku.
• Niestety wzrosła również o prawie 30% liczba śmiertelnych wypadków (życie utraciło aż 45 osób, czyli o 10 więcej niż w 2020 roku).

Jakie są przyczyny wypadków w rolnictwie i jak ich unikać?

Analizy KRUS wskazują te same od lat przyczyny niebezpiecznych zdarzeń w rolnictwie. Upadki to połowa całej puli i tylko w 2021 roku uległo im prawie 5 tys. osób! Brawura, pośpiech i bałagan skutkują zagrażającymi zdrowiu upadkami z wysokości, np. z drabiny, z ciągnika, przyczepy lub silosu. Jak się okazuje zagrożenie stanowią też niezabezpieczone wykopy, kanały, jak również strychy i poddasza. Lekceważenie najprostszych zasad bezpieczeństwa to z kolei przyczyna upadków na nierównej, śliskiej powierzchni albo na nieutwardzonym podwórzu.

Kolejna kategoria przyczyn wypadków to niewłaściwa obsługa maszyn i urządzeń, a w efekcie „pochwycenie i uderzenie przez części ruchome maszyn i urządzeń”. Była to przyczyna uszczerbków na zdrowiu dla ponad 1 tys. poszkodowanych. Warto pamiętać, że czasem niewiele trzeba aby uniknąć takich wypadków. Jak wskazują badania okoliczności wypadków, wystarczy na początek po prostu przeczytać instrukcję obsługi, stosować osłony i zabezpieczenia, zakładać odpowiednio przylegające ubranie robocze (bez luźnych elementów) oraz wyłączać napęd na czas usuwania usterek, zmiany trybu pracy czy regulacji maszyny. Uwaga: wieloletnim liderem wśród niebezpiecznych maszyn wciąż pozostaje pilarka tarczowa. Przy jej obsłudze co roku ginie kilku rolników!

Niechlubną listę zamyka niewłaściwa opieka nad zwierzętami, brak dbałości o ich dobrostan i w rezultacie „uderzenie, przygniecenie, pogryzienie przez zwierzęta” przez co ucierpiała kolejna grupa ok. 1 tys. osób.

Warto raz na jakiś czas przypomnieć sobie wyniki powyższej analizy i bardziej zadbać o bezpieczeństwo w gospodarstwie. O wypadek naprawdę łatwo. Wystarczy chwila nieuwagi i fundujemy sobie miesiące leczenia.

Kogo najczęściej dotykają wypadki w rolnictwie?

Istnieją ogromne różnice w wypadkowości między poszczególnymi województwami. Najwyższa jest ona w województwach wschodnich (podlaskie, warmińsko-mazurskie, lubelskie), a także w Wielkopolsce i województwie kujawsko-pomorskim. Najniższe wskaźniki wypadkowości osiągają województwa opolskie i śląskie.

Różnice dotyczą też wielkości i profilu gospodarstwa. Najwięcej, bo prawie 80% wypadków, raportuje się dla małych gospodarstw, których powierzchnia nie przekracza 20 ha, zaś najbardziej wypadkowym profilem działalności rolniczej jest produkcja mieszana. Analiza KRUS z 2020 roku wskazuje, że większość wypadków zdarza się w gospodarstwach o niskich dochodach, nierozwojowych i prowadzonych przez starsze osoby,

Jakie są choroby zawodowe rolników wg KRUS?

Zdecydowanie najczęstsze choroby zawodowe rolników to te związane z zakażeniami przenoszonymi przez kleszcze. W 2020 roku wśród wszystkich 233 orzeczeń o uszczerbku na zdrowiu z powodu choroby zawodowej rolnika, borelioza stanowiła aż 185 przypadków. Kolejne pięć wynikało z kleszczowego zapalenia mózgu. Dalsze miejsce w rankingu chorób zawodowych rolników zajmują te związane z układem oddechowym (np. astma). W 2020 roku stanowiły one jednak jedynie 27 przypadków na 233. Zwraca uwagę niewielka sumaryczna roczna liczba odszkodowań z tytułu uszczerbku na zdrowiu w wyniku choroby zawodowej rolnika. Jest to związane z trudnością w udowodnieniu bezpośredniego związku choroby z pracą w rolnictwie.

Jakie są stawki jednorazowych odszkodowań KRUS?

Jeżeli w wyniku wypadku przy pracy w rolnictwie lub w wyniku choroby zawodowej ubezpieczony rolnik (lub domownik) dozna długotrwałego lub trwałego uszczerbku na zdrowiu, przysługuje mu jednorazowe odszkodowanie z KRUS. Warunkiem jego otrzymania jest jak najszybsze zgłoszenie wypadku, maksymalnie w czasie do 6 miesięcy od jego zajścia.

Zgłoszenia można dokonać bez wychodzenia z domu, np. telefonicznie, przez e-mail, ePUAP, albo drogą pocztową. Im wcześniej nastąpi zgłoszenie, tym większa szansa na ustalenie okoliczności wypadku i udowodnienie, że miał on związek z pracą w rolnictwie. Warto o to zadbać, choć kwoty odszkodowań nie zachwycają. KRUS raportuje, że w 2022 roku jednorazowe odszkodowanie wynosi jedynie 1033 zł za każdy procent uszczerbku na zdrowiu. Niewiele, zważywszy na często kosztowne leczenie, rehabilitację oraz utratę dochodów z tytułu niezdolności do pracy. Dobrym rozwiązaniem jest zabezpieczenie zdrowia i życia rolników dodatkowym ubezpieczeniem:

Zdrowie jest najważniejsze? Ubezpieczenie NNW rolników razem z polisą uprawową

Źródła:

https://www.pip.gov.pl/pl/f/v/228272/rolnik%20zawod%pdf

https://www.pip.gov.pl/pl/f/v/243771/bezp%20wyk%20wyb%20prac%202021.pdf

https://strefaagro.pl/wzrosla-liczba-wypadkow-w-rolnictwie-i-to-znacznie-krus-podaje-nowe-dane-i-wyjasnia-dlaczego-liczby-sa-wyzsze/ar/c8-16039749

https://www.pl/12133/krus-w-2021-r-wiecej-wypadkow-przy-pracy-rolniczej

https://www.krus.gov.pl/fileadmin/moje_dokumenty/dokumenty/prewencja/statystyki/2021/Komunikat_o_wypadkach_i_chorobach_w_2020_pdf

https://www.krus.gov.pl/zadania-krus/swiadczenia/swiadczenia-z-ubezpieczenia-wypadkowego-chorobowego-i-macierzynskiego/jednorazowe-odszkodowania/