Pszenica – prognozy i wskazówki na najbliższe lata

Jakie są prognozy dla produkcji pszenicy na świecie i w Polsce? Jak będą się kształtować ceny tego zboża i jakich plonów będzie można się spodziewać? Które odmiany pszenicy jarej i ozimej wybierać, aby uzyskać najlepszy rezultat? Co zagraża uprawom w nadchodzących latach? Odpowiedzi na te i inne pytania dotyczące produkcji pszenicy znajdziesz w poniższym artykule.

Produkcja pszenicy na świecie i w Polsce

Według raportu Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa produkcja pszenicy na świecie w dalszym ciągu będzie rosła i osiągnie w sezonie 2022/2023 poziom 782 milionów ton [2]. Dla porównania, rok wcześniej wyniosła ona 780 milionów ton [3]. Podobne są prognozy w stosunku do produkcji pszenicy na terenie Unii Europejskiej. Firma konsultingowa Strategie Grains szacuje unijne zbiory pszenicy miękkiej w 2023 roku na 128,7 milionów ton, czyli o 2,5% więcej niż w poprzednim roku [4]. Również w Polsce obserwowana jest tendencja wzrostowa. Według GUS, w 2022 roku, zbiór pszenicy osiągnął 13,5 milionów ton, czyli aż o 11% więcej niż rok wcześniej [1].

Prognozy dla uprawy i cen pszenicy

Pszenica jest wrażliwa na deficyt wody, a niestety problemy z suszą w ostatnim roku dotyczyły już niemal całego kraju. Uprawy pszenicy reagują na suszę wytwarzaniem kłosów płonnych i mniejszą liczbą ziaren. Prognozuje się, że w kolejnych latach objawy stresu wodnego będą się nasilać, co może poskutkować spadkiem plonów nawet o 20% [5]. Należy też wziąć pod uwagę wysokie ceny nawozów, a w związku z tym potencjalnie mniejsze nawożenie pszenicy. To dodatkowo może obniżyć wysokość zbiorów, jako że słabiej odżywione uprawy są zwykle bardziej podatne na zagrożenia.

Ceny pszenicy w kolejnych latach prawdopodobnie pozostaną wysokie [6], choć już nie tak jak we wrześniu 2022 roku. Stawka za tonę pszenicy konsumpcyjnej osiągnęła wtedy w Polsce rekordowy poziom 1520 zł, czyli o ponad 50% więcej niż rok wcześniej [3]. Według analityków Credit Agricole ceny pszenicy na koniec 2023 roku wyniosą ok. 1200 zł/t [7].

Rekomendowane odmiany pszenicy jarej i ozimej

Na wysokość plonów znacząco wpływają użyte do siewu odmiany. Warto sięgać po coroczne rekomendacje Centralnego Ośrodka Badania Roślin Uprawnych i wybierać najplenniejsze odmiany pszenicy. Pamiętajmy przy tym, że każde województwo ma swoją listę rekomendowanych odmian, odpowiednich do danych warunków klimatycznych [9]. Wyszukiwarka odpowiednich dla konkretnego województwa odmian pszenicy znajduje się na stronie internetowej COBORU.

Czas poświęcony na wybór odpowiedniej odmiany pszenicy z pewnością się zwróci. Znaczące są bowiem różnice plonowania między najlepszymi i najgorszymi odmianami. Dla jakościowych odmian pszenicy jarej wynoszą one ok. 10%, a dla odmian chlebowych pszenicy ozimej nawet 12-14%.

Pszenica jara – najlepsze odmiany

Dla pszenicy jarej określono wzorzec plonu ziarna w 2022 roku przy przeciętnym poziomie agrotechniki na 69,3 dt/ha, a przy wysokim na 74,7 dt/ha [9]. Najwyższe plony z upraw pszenicy jarej jakościowej można osiągnąć z KWS Dorium i WPB Pebbles. Polecane są także odmiany: Anakonda, Aplauz, Aura, Goplana, Mandaryna, Mantra i Merkawa. Najplenniejszą chlebową odmianą pszenicy jarej jest KWS Rantum.

Pszenica ozima – najplenniejsze odmiany

Dla odmian chlebowych pszenicy ozimej określono wzorzec plonu ziarna na 2022 rok przy przeciętnym poziomie agrotechniki na 95,1 dt/ha, a przy wysokim na 102,1 dt/ha. Najwyższe plony z osiąga się w przypadku pszenicy ozimej z:

odmian jakościowych chlebowych: Hyvega, Chevignon i Pallas [10].
odmiany chlebowej: Polecane są także odmiany: Bright, LG Mondial, Liberia, Polarkap, Revolver, RGT Provision, SU Geometry [11].

Odmiany pszenicy różnią się od siebie między innymi odpornością na niską jakość gleby, jej zakwaszenie oraz na braki wody. Nie zawsze najplenniejsza odmiana pszenicy sprawdzi się na posiadanym polu. Czasem rozwiązaniem jest zastosowanie odmian mniej plennych, ale i mniej wymagających. Do obsiewania gleb niższych klas nadaje się, np. Arkadia, która też jest wyjątkowo odporna na zakwaszenie gleby [12] albo Ribbeck PZO [13].

Więcej o pszenicy:

Zboża ozime – wszystko o jesiennym wysiewie pszenicy i pszenżyta (i-rolnik.pl)

Przezimowanie pszenicy ozimej, cz. 1/4 | Wyzwania w uprawie

Przezimowanie pszenicy ozimej, cz. 2/4 | Znaczenie klimatu i gleby

Przezimowanie pszenicy ozimej, cz. 3/4 | Zalecana agrotechnika

Przezimowanie pszenicy ozimej, cz. 4/4 | Uprawa roślin ozimych a pory roku (i-rolnik.pl)

Źródła:

[1] https://www.agropolska.pl/uprawa/zboza/zbiory-zboz-w-polsce-beda-rekordowe,583.html

[2] https://swiatrolnika.info/informacje/wedlug-fao-w-sezonie-202223-swiatowa-produkcja-pszenicy-wzrosnie.html

[3] https://www.fxmag.pl/artykul/ceny-pszenicy-i-kukurydzy-co-dalej-zbiory-w-sez-202223-jednak-wyzsze-perspektywy-na-4q22-i-1h23

[4] https://www.cenyrolnicze.pl/wiadomosci/rynki-rolne/zboza/29382-matif-cena-pszenicy-spadla-ponizej-300-eur-t-i-jest-najnizsza-od-10-miesiecy

[5] https://swiatrolnika.info/informacje/kryzys-na-rynku-polska-pszenica-stanowila-tylko-5-proc-unijnego-eksportu.html